Ευρετήρια Κάστρων
Ειδικές Κατηγορίες Κάστρων |
Διάφορες άλλες ενδιαφέρουσες ομαδοποιήσεις ελληνικών κάστρων
Κάστρα σε μεγάλο υψόμετρο
Κάστρα της «Ωριάς»
Πύργοι της Μάνης
Κάστρα που ήταν Φυλακές
Κρητικοί Κουλέδες
Νεογοτθικά κτίρια
Πύργοι Νάξου
Κάστρα σε ερημονήσια
Κάστρα σε ακατοίκητα (ή σχεδόν ακατοίκητα) νησιά των ελληνικών θαλασσών
Κάστρα σε μεγάλο υψόμετρο
Κάστρα χτισμένα σε υψόμετρο μεγαλύτερο από 800 μέτρα
Τα κάστρα της Ωριάς
Κάστρα που έχουν και την εναλλακτική ονομασία «Κάστρο της Ωριάς»
Επιπλέον, τα εξής κάστρα της Ωριάς αναφέρονται από τον Νικ. Πολίτη (Παραδόσεις, 1909):
Στην Κεφαλλονιά, τα υπολείμματα της οχύρωσης της αρχαίας πόλης Πρόννοι. Είναι αρχαίο κάστρο αλλά υπάρχουν δυο δημοτικά τραγούδια που αναφέρονται σε αυτό ως Κάστρο της Συριάς ή Κάστρο της Ουριάς.
Το Βριόκαστρο κοντά στην Πλάκα στο βορειοανατολικό άκρο της Λήμνου. Πρόκειται για αρχαίο κάστρο που επισημαίνεται και σε μεσαιωνικούς χάρτες, από το οποίο όμως σήμερα δεν σώζεται σχεδόν τίποτα.
Το «κάστρο της Ουριάς» στο χωριό Τεριαχάτες (Terihat) Δερόπολης της Βορείου Ηπείρου. Τα διάφορα δημοτικά της Ηπείρου σχετικά με το Κάστρο της Ωριάς, αναφέρονται μάλλον σε αυτό.
Ο παλιόπυργος ή Καλλιά στο χωριό Λάμποβο (Labovë) Αργυροκάστρου στη Βόρεια Ήπειρο. Πρόκειται για την εναλλακτική, αλλά λιγότερη πιθανή εκδοχή για τη θέση του Ηπειρώτικου κάστρου της Ουριάς.
Τοπικά δημοτικά τραγούδια για την Ωριά του κάστρου υπάρχουν στην Ικαρία, στη Θάσο, στη Νίσυρο, στην Ίμβρο και στην Κρήτη χωρίς να σχετίζονται με συγκεκριμένο κάστρο.
Πάμπολλα κάστρα της Ωριάς, σε διάφορες παραλλαγές του θρύλου υπάρχουν και στην Μικρά Ασία. Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι είναι το κάστρο της Τραπεζούντας (με την μαύρη κόρη ή καρά κιζούν), το κάστρο της Μουριάς στη Σινασό (Μουσταφά πασά) Καππαδοκίας, το κάστρο στα Σίλατα Καππαδοκίας, το κάστρο της Κορδύλης (Αλτσάκαλε) στον Πόντο, το Κάστρο Μύρων (Ντεμρέ) κοντά στην Αττάλεια.
Το αρχέτυπο κάστρο της Ωριάς ίσως ήταν το Αμόριο στην Μικρά Ασία (κοντά στο Αφιόν Καραχισάρ) το οποίο ήταν σπουδαία Βυζαντινή πόλη της Φρυγίας, πρωτεύουσα και φρούριο του Θέματος των Ανατολικών, που το 838 κατελήφθη και καταστράφηκε από τους Σελτζούκους Τούρκους σε ένα γεγονός που «συνεκίνησε σφοδρώς την χριστιανοσύνην» . Την απώλεια αυτή θρηνούσαν οι Έλληνες με λαϊκά άσματα και εκκλησιαστικά τροπάρια μέχρι το τέλος του Βυζαντίου.
Μανιάτικοι Πύργοι
Στη Μάνη υπάρχουν περί τις 800 πυργοκατοικίες (ή και καστροκατοικίες). Είναι οι μοναδικοί «Πύργοι της Μάνης» που, κατά κανόνα, δεν συμπεριλαμβάνονται στον Καστρολόγο.
Περιλαμβάνονται μόνο κάποιοι από αυτούς με με ιδιαίτερη ιστορία ή ιδιαίτερη αρχιτεκτονική (που θυμίζει περισσότερο κάστρο). Είναι οι εξής:
| Κάστρο Γρηγοράκηδων Αγερανός Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Καπετανάκηδων Χαραυγή Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος Κοσονάκου Καρυούπολη Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος καπετάν Χρηστέα Άγιος Δημήτριος Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος Τζανετάκη Γύθειο Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Παντελεάκου Φλομοχώρι Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Μεσίσκλη Νόμια Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Μαυρίκου Μάλτα Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος Ντουράκη Καστάνια Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος του Κιτρινιάρη Εξωχώριο Δυτικής Μάνης |  |
| Οχυρό Καβαλλιεράκη-Φωκά Καρυούπολη Ανατολικής Μάνης |  |
| Πολεμόπυργος του Καπιτσίνου Λαγκάδα Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος Καπετανάκη Μικρή Μαντίνεια Δυτικής Μάνης |  |
| Κάστρο Γουλάδες Μαυροβούνιο Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Σαράβα Άνω Δολοί Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος Κουμουνδούρου Κάμπος Δυτικής Μάνης |  |
| Πύργος Λαγούδη Μπρίκι Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Σκλαβουνάκου Πύργος Διρού Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Τσικουρίου Αγερανός Ανατολικής Μάνης |  |
| Πύργος Γρηγορακάκη Μαρμάρι Ανατολικής Μάνης |  |
Κάστρα που έγιναν φυλακές
Κάθε σοβαρό κάστρο είχε και τα μπουντρούμια του. Στην παρακάτω λίστα καταγράφονται τα κάστρα που χρησίμευσαν σαν κρατικές φυλακές μέσα στον 20ο αιώνα.
|
Επταπύργιον Το περιβόητο «Γεντί Κουλέ». Ήταν η πιο φοβερή φυλακή στην Ελλάδα από το 1890 μέχρι τη Χούντα. |
|
Παλαμήδι Εκεί φυλακίστηκε για 11 μήνες ο Κολοκοτρώνης. Διέθετε και τη μοναδική εν Ελλάδι λαιμητόμο. |
|
Ακροναυπλία Στο στίχο «...αντιλαλούν δυο φυλακές, τ΄ Ανάπλι και ο Γεντί Κουλές», αυτό είναι το «Ανάπλι». Eκεί που σήμερα είναι το Ξενία. Λειτούργησε από το 1926 ως το 1960. |
|
Φρούριο Ιτζεδίν - Σούδα Φυλακίστηκε εκεί για λίγο to 1903 και ο Βενιζέλος. Εκεί έγινε η τελευταία εκτέλεση θανατικής ποινής στην Ελλάδα το 1972. Έκλεισε το ‘74. |
|
Φρούριο της Άσσου - Κεφαλονιά Αγροτικές φυλακές από τη δεκαετία του ‘20, αργότερα με πολιτικούς κρατουμένους. Μέχρι το 1953 που έκλεισε με τους σεισμούς. |
|
Φρούριο Μαργαριτίου Φοβερή τούρκικη φυλακή που λειτουργούσε μέχρι το 1911. |
|
Κάστρο Παντοκράτορα - Πρέβεζα Το κάστρο είναι περισσότερο γνωστό στους ντόπιους σαν «Φυλακές Παντοκράτορα». |
|
Φρούριο Φιρκά - Χανιά Χρησίμευσε σαν φυλακή από την Τουρκοκρατία μέχρι τον Εμφύλιο |
|
Νιόκαστρο Πύλου Χρησίμευσε σαν φυλακή από τα χρόνια του Όθωνα μέχρι το 1936, και ξανά κατά τις περιόδους 1938-39 και 1947-48. . |
|
Κάστρο Ρίου Χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή από την Απελευθέρωση μέχρι το 1912 |
|
Σπιναλόγκα Όχι ακριβώς φυλακή, αλλά περίπου. Λειτούργησε από το 1903 έως το 1957. |
Κουλέδες Κρήτης
Οι Κουλέδες είναι μικρά οχυρά που κατασκεύασαν οι Τούρκοι για να αντιμετωπίσουν την Κρητική Επανάσταση του 1866-1869. Κάποιοι από αυτούς παρουσιάζονται αυτοτελώς, με δική τους σελίδα στον Καστρολόγο, οι περισσότεροι όμως όχι.
Το σύνολο των 67 σωζόμενων κουλέδων (που μέχρι στιγμής ξέρουμε) χαρτογραφούνται στην ειδική σελίδα Κουλέδες της Κρήτης στον Καστρολόγο.
Νεογοτθικά κτίρια
Τέλος μια ειδική κατηγορία κτιρίων που δεν είναι ακριβώς κάστρα αλλά επαύλεις που φιλοδοξούν να μοιάσουν με κάστρα. Πρόκειται για τα λίγα εναπομείναντα νεογοτθικά κτίρια που (όλα μαζί) έχουν τη δική τους σελίδα στον Καστρολόγο.