Ιστορικός μανιάτικος πύργος στην Καστάνια της Μεσσηνίας.

Πρόκειται για πολυώροφο πύργο που κτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα της μανιάτικης αρχιτεκτονικής με κάποια επιπλέον στοιχεία: περίτεχνες υδρορροές, καταχύστρες και τυφεκιοθυρίδες. Χαρακτηριστικό του οι τέσσερις κυκλικού σχήματος πυργίσκοι του.

Ο πύργος έχει συνδεθεί με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη καθώς σε αυτόν είχε βρει καταφύγιο κατά το διωγμό των κλεφτών το 1803. Από εδώ επίσης διέφυγε, το Μάρτιο του 1806, προς την Ελαφόνησο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος έχει πέντε ορόφους με σχεδόν τετράγωνη κάτοψη. Μέρος του συγκροτήματος είναι επίσης ένα διώροφο πρόσκτισμα στα ανατολικά και ένα λίθινο κλιμακοστάσιο εφαπτόμενο στη νότια πλευρά του προσκτίσματος.

Ο πύργος έχει έντονα αμυντικό χαρακτήρα. Αποτελείται από κεραμοσκέπαστο κατώι και τέσσερις στάθμες. Στο επάνω μέρος υπάρχει ένα συμπληρωματικό περιμετρικό στηθαίο πάνω από την τετράρριχτη στέγη.

Η τελευταία στάθμη έχει στις γωνίες 4 προεξέχοντες ημικυλινδρικούς πυργίσκους (τα λεγόμενα κλουβιά).

Το διώροφο πρόσκτισμα σώζεται μόνο κατά ένα μέρος καθώς ένα τμήμα του κατεδαφίστηκε για να διαμορφωθεί ο χώρος της πλατείας του χωριού τη δεκαετία του 1970.
Η σημερινή μορφή του πύργου είναι αποτέλεσμα διαφόρων επεμβάσεων που έγιναν κατά καιρούς.

Το 2014-2015 έγιναν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας εργασίες αποκατάστασης του πύργου με δαπάνη ύψους 500.000 € (από το ΕΣΠΑ).
Στα πλαίσια του έργου εξασφαλίσθηκε η στατική επάρκεια του κτιρίου και ανοικοδομήθηκε σχεδόν εκ θεμελίων το πρόσκτισμα. Στον κυρίως πύργο αποκαταστάθηκαν τα πατώματα και οι στέγες κατά τα παραδοσιακά πρότυπα και διαμορφώθηκαν οι εσωτερικοί χώροι.

Σημειωτέον ότι σε παλιότερες εποχές η Καστάνια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «οχυρωμένος οικισμός». Πάντως δεν σώζεται κάποια περιμετρική οχύρωση, και μάλλον δεν υπήρχε ποτέ. Υπήρχαν όμως αρκετά πυργόσπιτα σε στρατηγικά σημεία με καλή αλληλοκάλυψη μεταξύ τους.
Σήμερα στην Καστάνια διασώζονται –σε όχι καλή κατάσταση– 9 παλιά κτίσματα με οχυρωματικά χαρακτηριστικά,

Πηγές