Η συνολική εικόνα:

Ο αριθμός των Μεσαιωνικών και Μεταμεσαιωνικών Κάστρων στην Ελλάδα πρέπει να είναι τουλάχιστον 600 1200.

Στον αριθμό αυτό συγκλίνουν διάφορες πηγές, αλλά χωρίς να υπάρχουν πλήρη και οργανωμένα στοιχεία. Επομένως μένει να αποδειχθεί στην πράξη (και βασικά στην πορεία υλοποίησης της δικής μας προσπάθειας).

Ο αριθμός των Κάστρων που αναφέρονται σε αυτόν τον ιστότοπο είναι μέχρι στιγμής 1119.

Από αυτά, τα κάστρα που με διάφορα κριτήρια αξιολογούνται σαν σημαντικά και έχουν σχετικά μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι 60. Όπως είναι φυσικό, τα κάστρα αυτά είναι και τα περισσότερο γνωστά και αξιοποιημένα. Στο ιδιαίτερο -και κάπως υποκειμενικό- σύστημα αξιολόγησης που χρησιμοποιείται στη βάση δεδομένων του ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΥ, στην ομάδα αυτή ανήκουν τα κάστρα που βαθμολογούνται με περισσότερο από 3 αστέρια.

H καταγραφή συνεχίζεται, αλλά τα πιο σημαντικά κάστρα είναι ήδη εδώ. Τα εναπομένοντα κάστρα είναι κυρίως βίγλες, μικρότερες οχυρωματικές κατασκευές ή κάστρα που διασώζονται σε εντελώς ερειπιώδη κατάσταση.

Γεωγραφική διασπορά:

Τα κάστρα ανά Περιφέρεια:

• Πελοπόννησος (216)
  ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Νότιο Αιγαίο (147)
  ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Στερεά Ελλάδα (120)
  ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Κρήτη (93)
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Κεντρική Μακεδονία (92)
  ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Δυτική Ελλάδα (90)
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Βόρειο Αιγαίο (89)
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Αττική (59)
  ||||||||||||||||||||||||||||||
• Αν. Μακεδονία & Θράκη (59)
  ||||||||||||||||||||||||||||||
• Ήπειρος (44)
  ||||||||||||||||||||||
• Θεσσαλία (35)
  ||||||||||||||||||
• Ιόνιοι Νήσοι (35)
  ||||||||||||||||||
• Άθως (31)
  ||||||||||||||||
• Δυτική Μακεδονία (9)
  |||||

Οι νομοί με τα περισσότερα κάστρα:

• Δωδεκανήσου (94)
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• Εύβοιας (62)
  |||||||||||||||||||||||||||||||
• Λακωνίας (59)
  ||||||||||||||||||||||||||||||
• Χίου (58)
  |||||||||||||||||||||||||||||
• Μεσσηνίας (55)
  ||||||||||||||||||||||||||||
• Κυκλάδων (53)
  |||||||||||||||||||||||||||
• Αρκαδίας (47)
  ||||||||||||||||||||||||
• Αχαΐας (43)
  ||||||||||||||||||||||
• Σερρών (40)
  ||||||||||||||||||||
• Χανίων (33)
  |||||||||||||||||
• Βοιωτίας (33)
  |||||||||||||||||

Σχόλιο για τις παραπάνω περιπτώσεις: Στα Δωδεκάνησα είναι όλα κάστρα Ιωαννίτικα, στις Κυκλάδες είναι σχεδόν όλα Ενετικά. Στα Χανιά τα περισσότερα είναι είτε Ενετικά είτε τούρκικοι κουλέδες. Σε Λακωνία-Αρκαδία-Μεσσηνία τα περισσότερα είναι Φράγκικα. Στη Χίο η συντριπτική πλειοψηφία είναι Γενοβέζικες βίγλες. Στην Πρέβεζα, η πλειοψηφία είναι κάστρα του Αλή Πασά.
Στην Εύβοια, που απροσδόκητα έχει φτάσει στην κορυφή, υπάρχουν κάστρα από όλες τις εποχές, αλλά κυρίως από τη Φραγκοκρατία.

Οι νομοί με ένα μόνο κάστρο: Ημαθίας, Γρεβενών, Καρδίτσας, Πιερίας, Κοζάνης, Καστοριάς, Φλώρινας,

Όλοι ανεξαιρέτως οι νομοί της Ελλάδας έχουν κάστρα. Δεν υπάρχει πλέον νομός χωρίς κάστρο στον ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟ. Ο τελευταίος νομός χωρίς κανένα κάστρο ήταν ο νομός Φλώρινας για τον οποίο τον Οκτώβριο του 2015 καταχωρήθηκε το κάστρο Σέτινας.

Τέλος, οι Δήμοι της χώρας με τα περισσότερα κάστρα:

• Χίου (58)
• Ρόδου (45)
• Ανατολικής Μάνης (23)
• Καλαβρύτων (20)
• Νάξου & Μ. Κυκλάδων (19)
• Δυτικής Μάνης (17)
• Κύμης-Αλιβερίου (16)
• Τρίπολης (16)
• Ζακύνθου (15)
• Κορινθίων (15)
• Μονεμβασιάς (15)
• Αριστοτέλη (13)
• Διρφύων-Μεσσαπίων (13)
• Μεσσήνης (12)
• Σπάρτης (11)
• Σιντικής (11)
• Χανίων (11)
• Ναυπλιέων (11)
• Πύλου - Νέστορος (11)
• Βόλβης (10)
• Ευρώτα (10)
• Δυτικής Λέσβου (10)
• Θηβαίων (10)
• Μεγαλόπολης (10)
• Άργους-Μυκηνών (9)
• Ρεθύμνης (9)
• Χαλκιδέων (9)
• Γορτυνίας (9)
• Σικυωνίων (8)
• Κυθήρων (8)
• Κω (8)
• Βόρειας Κυνουρίας (8)
• Τήλου (8)
• Μάνδρας-Ειδυλλίας (8)
• Λεβαδέων (8)
• Μαντουδίου-Λίμνης-Αγ.Άννας (8)
• Πρέβεζας (8)
• Πατρέων (8)
• Μαραθώνος (8)
• Άνδρου (7)
• Ιεράπετρας (7)
• Ιστιαίας-Αιδηψού (7)
• Ζαχάρως (7)
• Καρύστου (7)
• Ηγουμενίτσας (7)
• Σερρών (7)
• Σφακίων (7)
• Καβάλας (7)
• Μυτιλήνης (7)
• Καλυμνίων (7)
• Λήμνου (6)
• Ακτίου-Βόνιτσας (6)
• Θήρας (6)
• Κισσάμου (6)
• Τανάγρας (6)
• Βόλου (6)
• Βισαλτίας (6)
• Καλαμάτας (6)
• Αγρινίου (6)
• Τροιζηνίας - Μεθάνων (6)
• Σητείας (6)
• Δυτικής Αχαΐας (6)
• Θάσου (6)
• Αγιάς (6)
• Σουλίου (6)
• Επιδαύρου (6)
• Κεντρικής Κέρκυρας (6)
• Ιερ. Πολ. Μεσολογγίου (6)
• Αγίου Νικολάου (5)
• Ανατολικής Σάμου (5)
• Αμφίπολης (5)
• Ηρακλείου (5)
• Δελφών (5)
• Αιγιαλείας (5)
• Αλεξανδρούπολης (5)
• Κομοτηνής (5)
• Νέας Ζίχνης (5)
• Ιάσμου (5)
• Γόρτυνας (5)
• Παγγαίου (5)
• Νισύρου (5)
• Σύμης (5)
• Μεγίστης (4)
• Φαρκαδόνας (4)
• Αίγινας (4)
• Αρχανών-Αστερουσίων (4)
• Ερυμάνθου (4)
• Σάμης (4)
• Πάργας (4)
• Αλιάρτου - Θεσπιέων (4)
• Μαρώνειας-Σαπών (4)
• Πύργου (4)
• Φιλιατών (4)
• Μαλεβιζίου (4)
• Πάρου (4)
• Θεσσαλονίκης (4)
• Λευκάδας (4)
• Φαιστού (4)
• Αποκορώνου (4)
• Αρταίων (4)
• Ξάνθης (4)
• Νότιας Κυνουρίας (4)

Η διασπορά των κάστρων φαίνεται πολύ παραστατικά στη σελίδα με τη Γενική Εικόνα. Στη σελίδα αυτή (που είναι ουσιαστικά ο χάρτης Ελλάδας με τα κάστρα) είναι εύκολο να εντοπισθούν, ανεξάρτητα από δήμους και νομούς, κάποια σημεία στα οποία υπάρχει ασυνήθιστη συσσώρευση κάστρων.

Το σημείο της Ελληνικής επικράτειας με τη μεγαλύτερη πυκνότητα κάστρων φαίνεται να είναι η περιοχή Πρεβέζης-Ακτίου, όπου υπάρχουν τουλάχιστον 15 κάστρα σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων (σε 3 νομούς). Σχεδόν όλα είναι εύκολα προσβάσιμα.

Άλλα σημεία με υψηλή πυκνότητα είναι η Κεντρική Μεσσηνία, η Ανατολική Μεσσηνία (συνυπολογιζομένων κάστρων από τη γειτονική Λακωνία), ο νομός Κορινθίας (με κάστρα από τη γειτονική Αργολίδα) και οι εκβολές του Στρυμόνα όπου υπάρχουν 12 πύργοι και κάστρα σε κοντινές αποστάσεις, σε 3 διαφορετικούς νομούς (Σερρών, Καβάλας, Θεσσαλονίκης). Και στο Άγιο Όρος, όπως είναι φυσικό, υπάρχει μεγάλη πυκνότητα αλλά είναι ειδική περίπτωση.

Κάποια νησιά έχουν δυσανάλογα μεγάλο αριθμό κάστρων σε σχέση με το μέγεθός τους: Η Σαντορίνη, η Τήλος, η Νάξος, η Άνδρος. Ελληνικές πόλεις στις οποίες τα κάστρα κυριαρχούν στον αστικό τοπίο είναι η Κέρκυρα, η Ρόδος, τα Χανιά, η Θεσσαλονίκη, το Ναύπλιο, τα Ιωάννινα, το Ηράκλειο.

Κατά Είδος

Η κατανομή των κάστρων του ιστότοπου σε διάφορους τύπους:

• Κάστρο
  171
• Ερείπια Κάστρου
  162
• Πύργος
  150
• Πυργόσπιτο
  99
• Καστρομοναστήρι
  77
• Βίγλα
  73
• Επάκτιο Φρούριο
  55
• Κατεστραμμένος Πύργος
  45
• Αρχαία Πόλη
  38
• Νεότερο Φρούριο
  35
• Μεσαιωνικός Οικισμός
  34
• Μικρό Οχυρό
  34
• Καστροπολιτεία
  30
• Βυζαντινή Πόλη
  28
• Ξηρολιθική Οχύρωση
  23
• Νησιώτικο Καστέλι
  20
• Καστροσπηλιά
  12
• Οχυρωμένος Ναός
  9
• Αρχαίος Πύργος
  9
• Φυσικό Οχυρό
  8
• Διατείχισμα
  7

Κατά Ιστορική Προέλευση

Υπενθυμίζεται ότι η «ιστορική προέλευση» του κάστρου προσδιορίζεται από τους κτήτορες του κάστρου κατά τη χρονική περίοδο που το κάστρο πήρε την τελική του μορφή, αυτή με την οποία διασώζεται, λίγο-πολύ, μέχρι σήμερα.

Η κατανομή των κάστρων του ιστότοπου κατά προέλευση :

• ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
  222
• ΕΝΕΤΙΚΑ
  175
• ΦΡΑΓΚΙΚΑ
  152
• ΥΣΤΕΡΟΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
  117
• ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ
  92
• ΑΡΧΑΙΑ
  68
• ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
  64
• ΓΕΝΟΒΕΖΙΚΑ
  61
• ΙΩΑΝΝΙΤΙΚΑ
  54
• ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ
  53
• ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
  34
• ΑΓΝΩΣΤΑ
  20
• ΚΑΤΑΛΑΝΙΚΑ
  7

H εικόνα είναι διαφορετική αν λάβουμε υπόψη μόνο τα πιο σημαντικά κάστρα (αυτά που στο site αξιολογούνται 3 αστέρων και άνω).

• ΕΝΕΤΙΚΑ
  18
• ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
  17
• ΦΡΑΓΚΙΚΑ
  7
• ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ
  6
• ΙΩΑΝΝΙΤΙΚΑ
  4
• ΥΣΤΕΡΟΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
  3
• ΓΕΝΟΒΕΖΙΚΑ
  3
• ΑΡΧΑΙΑ
  1
• ΚΑΤΑΛΑΝΙΚΑ
  1

Αιώνες

Η κατανομή των κάστρων κατά αιώνα κατασκευής (ή ριζικής ανακαίνισης):

• 4ος αι.
  16 κάστρα
  |||||||
• 5ος αι.
  11 κάστρα
  |||||
• 6ος αι.
  31 κάστρα
  |||||||||||||
• 7ος αι.
  15 κάστρα
  ||||||
• 8ος αι.
  18 κάστρα
  ||||||||
• 9ος αι.
  12 κάστρα
  |||||
• 10ος αι.
  28 κάστρα
  ||||||||||||
• 11ος αι.
  20 κάστρα
  ||||||||
• 12ος αι.
  23 κάστρα
  ||||||||||
• 13ος αι.
  172 κάστρα
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 14ος αι.
  166 κάστρα
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 15ος αι.
  161 κάστρα
  |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
• 16ος αι.
  73 κάστρα
  ||||||||||||||||||||||||||||||
• 17ος αι.
  46 κάστρα
  |||||||||||||||||||
• 18ος αι.
  62 κάστρα
  |||||||||||||||||||||||||
• 19ος αι.
  71 κάστρα
  |||||||||||||||||||||||||||||

Στην παραπάνω εικόνα δεν περιλαμβάνονται τα κάστρα για τα οποία ο αιώνας κατασκευής δεν είναι ούτε κατά προσέγγιση γνωστός. Δεν περιλαμβάνονται επίσης κάστρα που προϋπήρχαν από την αρχαιότητα

Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι τουλάχιστον μέχρι τον 11ο αιώνα η χρονολόγηση των κάστρων είναι προβληματική και κάπως αβέβαιη. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν κάστρα που ιδρύθηκαν τον 6ο αι. επί Ιουστινιανού.