Ελάχιστα απομεινάρια από αρχαίο κάστρο με ίχνη χρήσης και κατά τον Μεσαίωνα.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

To οχυρό του Κοκκινόβραχου ήλεγχε νοτιοδυτικά την περιοχή της Στυμφαλίας, νοτιοανατολικά τον Φλιούντα, την Τιτάνη και το λόφο της Ευαγγελίστριας (Αρχαία Θυαμία). Συνδεόταν οπτικά με διάφορες μικρές οχυρώσεις στην ευρύτερη περιοχή, αλλά ακόμη και με τον Ακροκόρινθο στα ανατολικά.

Απέναντι σε πολύ μικρή απόσταση και σε ίδιο πάνω κάτω υψόμετρο βρίσκεται το οχυρό του Γαβριά, το οποίο είναι σε παρόμοια κατάσταση αλλά είναι πολύ νεώτερο.

Ιστορία

Το φρούριο είναι αρχαίο. Η αρχική οχύρωση είναι από τον 4ο π.Χ. αιώνα.
Η θέση είχε ιδιαίτερη σημασία κατά την αρχαιότητα, καθώς κάτω και νότια από τον Κοκκινόβραχο βρισκόταν το όριο μεταξύ των αρχαίων πόλεων-κρατών της Σικυώνος, της Φλιασίας και της Στυμφαλίας.

Το φρούριο δεν αναφέρεται από αρχαίες ούτε μεσαιωνικές πηγές και δεν γνωρίζουμε την ιστορία του. Πρόκειται κυρίως για στρατιωτική θέση και όχι για οικισμό. Ο κεντρικός πύργος πιθανόν να ήταν φρυκτωρία. Έξω από το φρούριο, πιο χαμηλά στο λόφο προς τα νοτιοανατολικά, υπάρχουν ίχνη οικισμού, ενώ ξεχωρίζουν τα θεμέλια αρχαίου κτίσματος.

Είναι πιθανό κατά τους Βυζαντινούς χρόνους –και ίσως επί Φραγκοκρατίας– το φρούριο να χρησιμοποιήθηκε μόνο περιστασιακά σαν καταφύγιο για τον πληθυσμό που ζούσε στους γύρω οικισμούς. Σίγουρα δεν μπορεί να ταυτιστεί με κάποιο από τα περιώνυμα κάστρα της υστεροβυζαντινής περιόδου.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το φρούριο δεν σώζεται σε καλή κατάσταση.

H περίμετρος της οχύρωσης είναι περί τα 350 μέτρα. Ο αρχαίος οχυρωματικός περίβολος περιβάλλει την υψηλότερη κορυφή του λόφου και καλύπτει τις τρεις πλευρές της, εκτός από την πιο απόκρημνη νότια πλευρά που έχει μείνει ανοχύρωτη.
Στη βόρεια και ανατολική μεριά, το μεγαλύτερο μέρος του τείχους είναι σκεπασμένο από βλάστηση, με αποτέλεσμα λίγα μόνο σημεία του να είναι εμφανή. Είναι όμως σαφής η χάραξη του τείχους σε αυτές τις πλευρές. Στη δυτική πλευρά, το τείχος είναι πολύ πιο δυσδιάκριτο. Φαίνονται μόνο τα θεμέλια σε ορισμένα σημεία. Στη νότια πλευρά, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει τείχος.

Στο κέντρο του φρουρίου στο ψηλότερο σημείο υπάρχουν τα ακαθόριστα κατάλοιπα ενός κεντρικού τετράγωνου πύργου διαστάσεων 7✖7 μ., που είναι δομημένος με αρχαίους λίθους, με συμπληρώματα στα κενά και στα θεμέλια από μικρούς λίθους ακανόνιστου σχήματος. Αυτός ο τρόπος δόμησης δείχνει ότι πύργος μπορεί να είχε χρησιμοποιηθεί και τον Μεσαίωνα. Το μεγάλο εύρος επόπτευσης από τον πύργο κάνει πιθανή την χρήση του ως φρυκτωρία.

Στην περίμετρο, σώζονται τα θεμέλια ενός πύργου στο βόρειο τείχος με διαστάσεις 7✖3,5 μέτρα και άλλων δύο μικρότερων στο ανατολικό τείχος. Ο ερευνητής Πέππας (1990) αναφέρει ερείπια από 6 πύργους στο τείχος, όμως μόνο οι παραπάνω τρεις εντοπίστηκαν το 2019 από τον Αμφιτρείδη.

Η είσοδος στο φρούριο φαίνεται πως βρισκόταν στη βορειοδυτική πλευρά του τείχους.

Η τοιχοποιία του περιβόλου αποτελείται από διπλό τοίχο από σειρές τραπεζοειδών λίθων και φέρει γέμισμα από αργούς λίθους και χώμα.
Η οχύρωση ωστόσο δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο στους αρχαίους χρόνους, και αυτό φαίνεται στην τειχοποιία. Ενίσχυση της μαρτυρείται κατά μήκος της βόρειας πλευράς του λόφου, όπου εντοπίζεται τμήμα οχυρωματικού περιβόλου από αργολιθοδομή που χρονολογείται στους μεσαιωνικούς χρόνους ή μπορεί ακόμη και αργότερα, στη μεταβυζαντινή εποχή.

Στη νοτιοανατολική γωνιά του φρουρίου υπάρχει ένα βραχοάνοιγμα στο έδαφος σαν τάφρος διαστάσεων 8✖3μ. και βάθους 5μ., για τον οποίο δεν είναι ξεκάθαρο αν αποτελεί ανθρώπινο έργο ή φυσική κατακρήμνιση. Νότια ακριβώς από το σημείο αυτό διαμορφώνεται απότομος κρημνός, όπου έχουν κυλήσει μεγάλα κομμάτια βράχων που έχουν αποκολληθεί από το ύψωμα του φρουρίου.

Δυτικά και ανατολικά του φρουρίου υπάρχουν δύο χαμηλότεροι λόφοι που αποτελούν ένα είδος φυσικών προμαχώνων του φρουρίου αλλά δεν διασώζονται σε αυτούς υπολείμματα οχυρώσεων. Νότια του φρουρίου και του δυτικού λόφου υπάρχουν ερείπια και λιθοσωροί από κτίσματα, αλλά και πλήθος κεραμικών που πιθανότατα αποτελούσαν τον αρχαίο και μεσαιωνικό οικισμό του φρουρίου. Μεταξύ των ερειπίων ξεχωρίζουν τα θεμέλια μεγάλου αρχαίου κτίσματος.

Πηγές