Στο νησί Θοδωρού, απέναντι από την παραλία της Αγίας Μαρίνας στα Χανιά, υπάρχουν δύο ερειπωμένα ενετικά φρούρια.

Το νησί είναι βραχώδες, με έκταση 697 στρεμμάτων. Υπάρχει και ένας μεγάλος βράχος δίπλα του, το νησί Γλαράκι και οι κάτοικοι αναφέρονται και στα 2 νησιά με το όνομα «τα Θοδωρού». Στην νότια πλευρά του νησιού, υπάρχει μια μεγάλη τοξωτή σπηλιά, η οποία κάνει το νησί από μακρυά να θυμίζει τέρας.

Το Όνομα του Κάστρου

Το νησί αρχικά λεγόταν Άκυτος ή Ακοίτιον, δηλαδή ακατάλληλο για κατοικία. Το σημερινό του όνομα οφείλει στο τρίκλιτο πρωτοχριστιανικό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, από το οποίο σώζονται μόνο ερείπια. Ήδη από τη Μινωική περίοδο, το νησί ήταν ιερό άσυλο.

Ιστορία

Το 1574, οι Ενετοί έχτισαν ένα πολυγωνικό φρούριο στην κορυφή του νησιού (το ονόμασαν Turluru) και ένα δεύτερο χαμηλότερα (το ονόμασαν Αγ. Θεόδωρος ή St. Francesco, από τον εκεί ναό). Η οικοδόμηση των φρουρίων κόστισε 21.500 δουκάτα, τεράστιο ποσό για την εποχή, αλλά οι Ενετοί απέδιδαν μεγάλη στρατηγική σημασία στο νησάκι και εγκατέστησαν εκεί μόνιμη φρουρά 70 αντρών. Σχεδίαζαν να χτίσουν και ένα τρίτο φρούριο στη βόρεια πλευρά τη νησίδας, αλλά το σχέδιο αυτό δεν υλοποιήθηκε.

Το 1645, οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο νησί και το κατέλαβαν ύστερα από ηρωική μάχη των 70 αμυνομένων. Μη θέλοντας να παραδοθούν, ο επικεφαλής της φρουράς του κάστρου, Βλάσιος, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατίναξε όλη τη φρουρά και τους Τούρκους που είχαν μπει στο φρούριο. Το 1650 η νησίδα επανήλθε στην κυριαρχία Ενετών ως το 1699, οπότε παραδόθηκε στους Τούρκους, 30 χρόνια μετά την άλωση του Χάνδακα και 50 χρόνια μετά την άφιξη των Τούρκων στην Κρήτη.

Το 1897, δύναμη του Ελληνικού στρατού, με αρχηγό τον Τιμολέοντα Βάσσο, ανέβηκε στο νησί, παρά την απειλητική παρουσία των πολεμικών πλοίων των Μεγάλων Δυνάμεων.

Σήμερα, έχουν δυστυχώς απομείνει ελάχιστα ερείπια από τα δύο κάστρα και το ναό των Αγίων Θεοδώρων.

Θρύλοι και Παραδόσεις

Η σπηλιά στην νότια πλευρά της νησίδας, κάνει τα Θοδωρού να μοιάζουν με τέρας που απειλητικά πλησιάζει τη στεριά με ανοιχτό το στόμα. Άλλωστε οι ντόπιοι συχνά αναφέρουν τον νησί κι ως «θεριό». Ο πιο διαδεδομένος θρύλος για το νησάκι αναφέρει ότι στα πρώτα χριστιανικά χρόνια το νησί δεν υπήρχε καθόλου. Μια μέρα λοιπόν, οι κάτοικοι είδαν ένα τεράστιο τέρας και το μικρό του, να πλησιάζουν απειλητικά προς την Κρήτη. Τότε άρχισαν να του πετάνε δόρατα και βέλη από μακρυά για να το σκοτώσουν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τρομοκρατημένες οι γυναίκες από την περιοχή, άρχισαν να προσεύχονται στην Αγία Μαρίνα και τον Άγιο Γεώργιο για να σωθούν, Οι προσευχές τους εισακούστηκαν και τα δύο τέρατα πέτρωσαν και δημιουργήθηκαν τα νησιά των Αγίων Θεοδώρων, η μεγάλη Θοδωρού και το Γλαράκι. Το τέρας πέτρωσε ενώ είχε ανοιχτό το στόμα του, απειλώντας να καταβροχθίσει τους κατοίκους.

Παράλληλες Ιστορίες

Για να προστατευθεί ο Κρητικός Αίγαγρος (Κρι-κρι), το κράτος κήρυξε τα Θοδωρού ως προστατευμένη περιοχή και μεταφέρθηκαν εκεί αρκετά ζώα για να μπορέσουν να αναπαραχθούν μακριά από λαθροθήρες και άλλους κινδύνους, απαγορεύοντας συγχρόνως την οποιαδήποτε ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα στο νησί, πλην (τελευταία) της εορτής των Αγίων Θεοδώρων, οπότε η νησίδα είναι προσπελάσιμη, μόνο για αυτήν την ημέρα (8 Ιουνίου). Το πρώτο ζευγάρι αιγάγρων μεταφέρθηκε εκεί από το φαράγγι της Σαμαριάς το 1935 και σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 80 αίγαγροι κατοικούν στο νησί, και φυλάσσονται από ειδικό φύλακα. Το νησάκι κατά καιρούς εφοδιάζει με Κρι-κρι τους ζωολογικούς κήπους όλου του κόσμου.