Ελάχιστα υπολείμματα κάστρου σε λόφο με την ονομασία «Παλιόκαστρο» 1200μ δυτικά από τη Δάφνη Καλαβρύτων (παλιό όνομα: Στρέζοβα), σε υψόμετρο 875 μέτρων σε παραφυάδα του βουνού Κορακοφωλιά
Ο ερευνητής Μπάλας (1996) παρατηρεί με χιουμοριστική διάθεση ότι είναι το μόνο κάστρο στην Πελοπόννησο που προσεγγίζεται από πάνω, κατεβαίνοντας. Πάντως αυτό είναι λίγο υπερβολικό καθώς το κάστρο βρίσκεται σε λόφο ο οποίος απλά δεν είναι ο ψηλότερος λόφος εκεί γύρω.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Η συγκεκριμένη οχύρωση αναφέρεται στη βιβλιογραφία και ως Δυτικό κάστρο Δάφνης. Αυτή η ονομασία δίδεται σε αντιδιαστολή με το Ανατολικό κάστρο Δάφνης ή Παλιόκαστρο Δρυμώνα που υποτίθεται ότι υπήρχε ανατολικά από τη Δάφνη, στην περιοχή Δρυμώνα πάνω από τον Λάδωνα. Σε εκείνο το σημείο (με συντεταγμένες 37°48'34.4"N 22°04'12.2"E) ο ερευνητής Γ. Παπανδρέου (1906) εντόπισε «ατελή ίχνη τείχους». Σήμερα όμως δεν υπάρχει κανένα ίχνος οχύρωσης ή κάποιου άλλου κτίσματος στον λόφο. Αυτό το πιστοποίησε και ο Αμφιτρείδης ιδίοις όμμασιν το 2019.
Επιμένουμε σε αυτή την περίπτωση επειδή τόσο η Wikipedia όσο και τοπικές ιστοσελίδες θεωρούν δεδομένη την ύπαρξη κάστρου στην περιοχή Δρυμώνα ανατολικά της Δάφνης, κάτι το οποίο δεν ισχύει.
Στη Δάφνη υπάρχουν ίχνη από ένα κάστρο μόνο, αυτό που παρουσιάζουμε στην παρούσα σελίδα. Ανατολικό κάστρο –αγνώστου εποχής– μπορεί να υπήρχε παλιότερα, μπορεί και όχι, αλλά τώρα δεν υπάρχει.

Ιστορία

Η ονομασία Στρέζοβα είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει τόπος με βελανιδιές. Κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο ήταν ονομασία περιοχής και όχι χωριού. Το χωριό Στρέζοβα –στη σημερινή του θέση– δημιουργήθηκε επί Τουρκοκρατίας και αναφέρεται και στην απογραφή της Β’ Ενετοκρατίας του 1700.
Δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι υπήρχε χωριό Στρέζοβα επί Φραγκοκρατίας ή πιο πριν, αλλά σίγουρα υπήρχε κάποιος οχυρωμένος οικισμός στη θέση του παλιόκαστρου που ίσως είχε παραπλήσιο όνομα. Στη λίστα με τα τα φέουδα του 1471 αναφέρεται κάστρο Strezza που πολλοί πιστεύουν ότι ταυτίζεται με το συγκεκριμένο Παλαιόκαστρο, κάτι που φαίνεται αρκετά πιθανό χωρίς να μπορούμε να είμαστε σίγουροι.

Ο ιστορικός της περιοχής Στέφανος Δραγούμης (1921) πρότεινε την άποψη ότι η Στρέζοβα ταυτίζεται με το χωριό Estransses (αναφέρεται στην Γαλλική έκδοση του Χρονικού του Μορέως) που ανήκε σε ένα από τα 8 φέουδα που αποδόθηκαν στη Mαργαρίτα του Πασσαβά στον διακανονισμό που έγινε για την μοιρασιά της βαρωνείας της Άκοβας (περισσότερα για αυτήν την ιστορία στην παρουσίαση του κάστρου Σκυλόλακκας). Αλλά αυτή η θεωρία, η οποία επαναλαμβάνεται και από τοπικά sites, δεν θεωρείται σωστή. Επιπλέον ο Δραγούμης μάλλον αναφέρεται στο ανατολικό κάστρο της Δάφνης που όπως εξηγήσαμε δεν υπάρχει. Οπότε καλό είναι να ξεχάσουμε –μέχρι να βρεθούν πιο πειστικά στοιχεία– κάθε συσχετισμό με το μεσαιωνικό Estransses.

Την παρουσία του παλιόκαστρου δυτικά της Στρέζοβας πρώτος επισήμανε ο Γ.Παπανδρέου (1906), ο οποίος μάλιστα το χαρακτήρισε «φράγκικον παλαιόκαστρον». Προηγουμένως ο Άγγλος περιηγητής Leake είχε αναφέρει ότι σε λόφο της Στρέζοβας βρισκόταν ο πύργος του Αγά χωρίς να κάνει λόγο για την ύπαρξη παλιότερου κάστρου και χωρίς να είναι βέβαιο ότι αναφέρεται στο συγκεκριμένο σημείο.

Θα δεχθούμε ότι το Παλαιόκαστρο Στρέζοβας είναι μάλλον Φράγκικης προέλευσης και ότι ίσως ταυτίζεται με το Κάστρο Στρέζα (για το οποίο τίποτα άλλο δεν είναι γνωστό). Αλλά όπως συμβαίνει και με πολλούς άλλους φράγκικους οικισμούς που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων δεν μπορούμε να είμαστε απολύτως βέβαιοι για τη χρονολόγησή του.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Στην σχετικά επίπεδη κορυφή του λόφου (μήκους το πολύ 30μ.), στην νότια πλευρά υπάρχουν λιγοστά ερείπια κτισμάτων και τείχους από ξερολιθιά πάχους 1,5 έως 2μ. Ο Γ. Παπανδρέου (1906) αναφέρει τείχος μήκους 300 μέτρων, κάτι που είναι δύσκολο να αποδειχτεί σήμερα γιατί ο λόφος είναι καλυμμένος από πυκνή βλάστηση. Πάντως είναι μάλλον απίθανο να κρύβεται μέσα στη βλάστηση τείχος σε τόσο μεγάλο μήκος.
Η ανατολική και δυτική μεριά του λόφου έχουν απότομη κλίση και μάλλον εκεί δεν υπήρχε οχύρωση.

Στο λόφο δεν υπάρχουν ίχνη από συνδετικό υλικό στις λιθοδομές ούτε από τούβλα ούτε από κεραμίδια. Επίσης δεν υπήρξαν επιφανειακά ευρήματα.

Σε απόσταση 800 μέτρων νοτιοανατολικά από το κάστρο βρίσκεται η Μονή Ευαγγελίστριας που σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε τον 14ο αιώνα.

Πηγές