Το κάστρο βρίσκεται πάνω σε λόφο δίπλα από τη γέφυρα του ποταμού Ελλισσώνα.

Βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο (850 μέτρα) αλλά η σχετική υψομετρική διαφορά από τη γύρω περιοχή είναι μικρότερη από 100 μέτρα. Το γεγονός αυτό καθώς και η ομαλότητα του εδάφους το καθιστούσαν ευάλωτο.

Ιστορία

Δεν ήταν ισχυρό κάστρο όντας στη μέση ενός οροπεδίου, αλλά υπήρξε μεσαιωνική πόλη, κατοικημένη επί πολλούς αιώνες. Το μεσαωνικό της όνομα ήταν «Ταβία». Σύμφωνα με τις ιστορικές ενδείξεις, η Ταβία απετέλεσε για ένα διάστημα, κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο, τοπικό πνευματικό κέντρο με παράδοση στην εικονογραφία.

Η Ταβία είναι στο σημείο όπου βρισκόταν -κατά πάσα πιθανότητα- η αρχαία αρκαδική πόλη (τα) Δίπαια για την οποία τίποτα δεν είναι γνωστό πέρα από το γεγονός ότι εκεί κοντά έγινε μια μάχη μεταξύ Αρκάδων και Λακεδαιμονίων κάπου τη δεκαετία του 460 π.Χ. O Παυσανίας την χαρακτηρίζει «πόλιν». Πάντως, πρέπει να ήταν σχετικά σημαντική πόλη αν κρίνουμε από την ισχυρή της οχύρωση που χρησιμοποιήθηκε και κατά το Μεσαίωνα με λίγες -μόνο- προσθήκες.

Η ιστορία της πολίχνης κατά τη Φραγκοκρατία είναι άγνωστη. Αναφέρεται μόλις τον 15 αιώνα στην εξιστόρηση της διαμάχης του Κεντυρίωνα Ζαχαρία, τελευταίου πρίγκιπα της Αχαΐας, με Τούρκους και Έλληνες. Τότε είχε λεηλατηθεί από την εταιρεία των Ναβαρραίων που ήταν σύμμαχοι του Κεντυρίωνα.

Το σημαντικότερο γεγονός στην ιστορία της πόλης συνέβη το 1423: Τότε, ο περιβόητος Οθωμανός Τουραχάν, αφού κατέλαβε το Εξαμίλιον τείχος που προστάτευε την «είσοδο» της Πελοποννήσου στον Ισθμό, προχώρησε ανενόχλητος προς της ενδοχώρα λεηλατώντας και καταστρέφοντας. Οι Αρβανίτες υπερασπιστές της Ταβίας πολέμησαν γενναία αλλά τελικά νικήθηκαν. Μάλιστα, σε μια χαρακτηριστική επίδειξη της διαχρονικής τουρκικής βαρβαρότητας, οι νικητές έφτιαξαν μια πυραμίδα από τα κεφάλια 800 αιχμαλώτων.

Η πόλη αναφέρεται για τελευταία φορά από ιστορικές πηγές σε έγγραφο του 1718 όπου καταγράφονται τα χωριά της εκκλησιαστικής περιφέρειας Δημητσάνας.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο έχει τριγωνική κάτοψη και έκταση 40 στρέμματα περίπου. Είναι κτισμένο επάνω σε αρχαία ακρόπολη. Η βόρεια και ΒΑ πλευρά του είναι απόκρημνη και φυσικά οχυρή και έτσι η πρόσβαση πραγματοποιείται με ανάβαση από την πλευρά που βρίσκεται η γέφυρα του ποταμού Ελισσώνα.

Σε όλη την πορεία των τειχών του κάστρου σώζονται σε διαφορετικό βαθμό τα ίχνη της αρχαίας οχύρωσης, επάνω στην οποία προστίθεται η μεσαιωνική.

Στα ανατολικά βρίσκεται η μεσαιωνική πύλη, ανοίγματος 2,5μ. Βόρεια υπάρχει πύργος (2,5✖2,5μ) σωζόμενος σε ύψος 1,6μ. Στα νότια της πύλης υπάρχει άλλος πύργος (2✖2,5μ.) σωζόμενος σε ύψος 2μ. περίπου.

Εκατέρωθεν της πύλης, τα τείχη, σωζόμενα σε ύψος 2μ. είναι αρχαία με μεσαιωνικές προσθήκες από αργολιθοδομή και ασβεστοκονίαμα στα ανώτερα τμήματα. Λίγο πιο δυτικά στο εσωτερικό του κάστρου σώζονται λείψανα κτίσματος από ξερολιθιά (4✖6μ). Νοτιότερα διακρίνονται θεμέλια πύργου και ίχνη του τείχους με φορά προς τα δυτικά. Σε αυτήν, τη νότια πλευρά, η μεσαιωνική φάση είναι ευδιάκριτη. Στο μέσον περίπου της πορείας του τείχους σώζονται ένας πύργος και μια στέρνα καθώς και η δεύτερη πύλη του κάστρου.

Στο ΝΔ άκρο και ψηλότερο σημείο του κάστρου σώζονται τα περισσότερα οικοδομικά λείψανα, μεταξύ των οποίων και ο κεντρικός τριμερής πύργος (2,10✖12μ) με σωζόμενο μέγιστο ύψος 4μ. ενώ στην πλαγιά χαμηλότερα σώζονται ερείπια οικισμού. Συνεχίζοντας βόρεια υπάρχουν λείψανα μιας στέρνας, ωστόσο σταδιακά χάνονται και τα τελευταία ίχνη οχύρωσης καθώς μάλιστα η Β και ΒΑ πλευρά είναι φυσικά οχυρή.

Το μεγάλο εμβαδόν του κάστρου σε συνδυασμό με τα πολλά κτήρια στο εσωτερικό του μαρτυρεί ότι φιλοξενούσε σχετικά μεγάλο πληθυσμό.

Πηγές