Το κάστρο βρίσκεται δυτικά του χωριού Κελεφά και νότια του Οιτύλου. Κτισμένο στην νοτιότερη απόληξη της οροσειράς του Ταϋγέτου, δεσπόζει σε φυσική οχυρωματική θέση πάνω από τον όρμο του Οιτύλου.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Το κάστρο κτίστηκε από τους Τούρκους για να ελέγχει τους ανυπότακτους Μανιάτες. Μαζί με το κάστρο του Πασσαβά, στα ανατολικά, και της Ζαρνάτας, στα βόρεια, ήλεγχαν τα περάσματα στη Μάνη από ξηρά και θάλασσα.

Ιστορία

Το Κάστρο της Κελεφάς χτίστηκε γύρω στα 1670, κατ’ εντολήν του Μεγάλου Βεζίρη Κιοπρουλή που έστειλε 6000 άντρες στρατολογημένους από την Αθήνα, την Εύβοια και τη Ναύπακτο. Λέγεται ότι το κάστρο ήταν ανταμοιβή στο Μανιάτη αρχιπειρατή Λιμπεράκη Γερακάρη καταγόμενου από τη μεγάλη οικογένεια των Κοσμάδων, με σκοπό να διαιρέσει και να υποτάξει τους Μανιάτες.

Το Κάστρο της Κελεφάς, ήταν έδρα του Χασάν Πασά. Οι Τούρκοι το κράτησαν από το 1670 μέχρι το 1685, οπότε κυριεύτηκε από τους Ενετούς και τους Μανιάτες συμμάχους τους με την έναρξη της Β’ Ενετοκρατίας στην Πελοπόννησο.

Οι Βενετοί το τελειοποίησαν και το έκαναν ένα από τα ισχυρότερα κάστρα, ενώ όρισαν προβλεπτή το Βερνάρδο Βλάβη. Το 1715 παραδόθηκε με συνθήκη στους Τούρκους, αλλά σταδιακά εγκαταλείφθηκε.

Τελικά, η διάρκεια ζωής/λειτουργίας του κάστρου ήταν σχετικά μικρή: Μικρότερη από 80 χρόνια.

Το κάστρο ταυτίζεται μερικές φορές με το θρυλικό κάστρο της Μαΐνης, κάτι που μάλλον δεν ισχύει.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο της Κελεφάς δεν έχει περίτεχνη τειχοδομία. Έχει σχετικά λεπτά τείχη και 4 εντυπωσιακούς κυκλικούς πύργους (ο πέμπτος που υπήρχε γκρεμίστηκε).

Το κάστρο έχει τετράγωνη κάτοψη. Τα τείχη με περίμετρο 580 μέτρα προσαρμόζονται στην κλίση του εδάφους και περικλείουν μια έκταση 21,5 στρεμμάτων.

Η κυρία είσοδος βρισκόταν στη νοτιοανατολική του πλευρά, αν και η πρόσβαση σήμερα γίνεται από βορειοανατολικά όπου οδηγεί ένας χωματόδρομος.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η εξωτερική πλευρά του νοτιοδυτικού τείχους που πλαισιώνεται από υψηλούς κυκλικούς πύργους. Στο μέσο του είναι κτισμένος ένας ημικυκλικός προμαχώνας.

Ο κυκλικός πύργος στη νότια γωνία (δεξιά στη φωτο 4, φωτο 5,7,9) είναι ο μοναδικός που σώζεται σε καλή κατάσταση. Η είσοδός του πύργου αυτού βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά, είχε τοξωτή απόληξη, ενώ στο εσωτερικό του υπάρχει δωμάτιο στεγασμένο με θόλο, που εξυπηρετούσε τις ανάγκες των φρουρών.

Ο προμαχώνας (φωτο 4, κέντρο) στο μέσο του ΝΔ τείχους έχει ημικυκλικό σχήμα και προεξέχει από το τείχος. Η είσοδός του είναι ιδιαίτερα επιμελημένη και εσωτερικά διαρρυθμίζεται σε δύο χώρους που στεγάζονται με καμάρα. Στο ψηλότερο πλάτωμα μπροστά από τον προμαχώνα έχει κατασκευαστεί μία μικρή κτιστή στέρνα, η καμάρα της οποίας σήμερα είναι γκρεμισμένη.

Στο βόρειο και ανατολικό άκρο του τείχους έχουν κατασκευαστεί δύο ακόμα κυκλικοί πύργοι, από τους οποίους σε καλύτερη κατάσταση σώζεται σήμερα ο βόρειος, ενώ ο ανατολικός έχει καταρρεύσει.

Στο εσωτερικό του κάστρου υπάρχει και ένα ερειπωμένο επίμηκες, μάλλον διώροφο κτήριο, μεγάλων διαστάσεων, το οποίο στις πηγές αναφέρεται ως αποθήκη οπλισμού-πυριτιδαποθήκη. Το κτίριο παρουσιάζει επιμελημένη κατασκευή με καλολαξευμένα πλαίσια ανοιγμάτων και γωνιόλιθους.
Τέλος, ανάμεσα στον ανατολικό πύργο και την είσοδο του κάστρου βρίσκεται η δεξαμενή του συγκροτήματος. Πρόκειται για μονώροφο, λιθόκτιστο κτίσμα που στεγάζεται με καμάρα.

Σημερινή Κατάσταση

Το κάστρο γενικά δεν είναι σε καλή κατάσταση. Διασώζονται τα εξωτερικά τείχη, τέσσερις πύργοι, ερειπωμένα κτίσματα στο εσωτερικό και ένα κανόνι, από τα 58 που διέθετε την εποχή της ακμής του.

Πηγές