Πυργοκατοικία της Παλαιολογείου περιόδου του 15ου αιώνα μέσα στο χωριό Πετρίνα Λακωνίας, βορειοδυτικά του Γυθείου.

Ιστορία

Η «Κώμης Έκφρασις» του συνδεόμενου με τους Παλαιολόγους νομοφύλακος Ιωάννου Διακόνου του Ευγενικού είναι κείμενο που έχει συνταχθεί στο δεύτερο τέταρτο του 15ου αιώνα μετά από επιτόπια επίσκεψη στη Λακωνική Πετρίνα, τη χρηστή κώμη, όπως χαρακτηρίζεται.

Στο κείμενο αυτό γίνεται αναφορά στο συγκεκριμένο πύργο οπότε μπορούμε να συμπεράνουμε ότι είναι κατασκευή των αρχών του 15ου αιώνα ή και παλαιότερη.

Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, ο πύργος ήταν κοινοτικός και είχε κτιστεί από τους κατοίκους, οι οποίοι μάλιστα ήδη τον είχαν χρησιμοποιήσει για να αμυνθούν εναντίον επιδρομέων από γειτονική περιοχή (σ.σ. από τη Μάνη μάλλον...).

Ο πύργος προφανώς χρησιμοποιήθηκε και επί Τουρκοκρατίας και από τους Τουρκαλβανούς που εγκαταστάθηκαν εκεί μετά το 1715 (έφυγαν μόλις ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση).

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος στέκεται ακόμα όρθιος αλλά είναι παραμελημένος και το εσωτερικό του είναι ερειπωμένο.

Είναι μοναδικό είδος πύργου της εποχής, παρουσιάζει συγκεκριμένες ομοιότητες προς τα αρχοντικά του Μυστρά, καθώς όμως και προς έναν τύπο πύργων του τουρκοκρατούμενου Μοριά, η ύπαρξη και διάδοση των οποίων μαρτυρείται από το 1671.

Πρόκειται για ανωγοκάτωγο, πλατυμέτωπο κτίσμα, εξωτερικών διαστάσεων 6✖14μ.και ύψους 10μ., περίπου, με καμαροσκέπαστο ισόγειο, με δύο τοξωτά ανοίγματα στη βόρεια πλευρά, και μεγάλη αίθουσα (τρίκλινος) στον όροφο, με δυο αντικριστά θυρώματα εισόδου και επτά συνολικά παράθυρα.

Κολλητά στη νότια πλευρά του, υπάρχει και δεύτερο ορθογώνικο κτίσμα, λίγο στενότερο, με καμαροσκέπαστο ισόγειο και όροφο, το οποίο όμως φαίνεται μάλλον να αποτελεί, μαζί με την εξ.σκάλα του και ένα ημικυκλικό «κλουβί», μεταγενέστερη προσθήκη.

Οι τοίχοι είναι κτισμένοι με αργούς λίθους και πήλινα όστρακα και μόνον στις γωνίες υπάρχουν λαξευτοί γωνιόλιθοι. Όλα τα ανοίγματα είναι τοξωτά, με ορθογωνικά όμως πλαίσια, πάνω από το ανώφλι των όποιων εκτείνεται ανακουφιστικό ημικυκλικό τόξο, από εναλλάξ αψιδόλιθους και πλίνθους, τριγυρισμένο από λεπτή ταινία τούβλων. Στα στηθαία των παραθύρων, καθώς και στην ορθογωνική καταχύστρα, πάνω και πλάγια στο θύρωμα της βόρειας πλευράς, προεξέχουν ζεύγη μεγάλων πέτρινων φουρουσιών, ειδικού προορισμού. Η πρόσβαση, κατευθείαν στον όροφο, γινόταν με κινητή σκάλα ή με συνδυασμό κτιστής σκάλας σε απόσταση, και αιρετού σανιδώματος.

Εκατέρωθεν των παραστάδων της εισόδου στον όροφο, εκεί ακριβώς όπου σε κτήρια του Μυστρά υπήρχαν πλίνθινοι σταυροί μέσα σε πλαίσιο από τούβλα, εδώ έχουν εντοιχιστεϊ κομμάτια αρχαίων επιτύμβιων στηλών, μέσα σε πλαίσιο, με παραστάσεις ανδρικής και γυναικείας μορφής, που πρέπει να προήλθαν από αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής Γυθείου.

Πηγές