Το τείχος της Βέργας βρίσκεται σε απόσταση περίπου 7 χλμ. ανατολικά από την πόλη της Καλαμάτας, στη θέση Αλμυρός, στο σημερινό οικισμό Βέργα. Πρόκειται για ταμπούρι που έχτισαν βιαστικά το 1826 οι Μανιάτες για να αναχαιτίσουν τον Ιμπραήμ. Το ταμπούρι ονομάστηκε «Βέργα» επειδή ήταν μακρόστενο και σε κάποια σημεία ευθυτενές.

Στο σημείο υπήρχε παλαιότερο τείχος, ίχνη του οποίου δεν σώζονται. Το πιθανότερο είναι ότι και εκείνη η οχύρωση είχε χτισθεί από Μανιάτες τους προηγούμενους αιώνες.

Το τοπωνύμιο «Βέργα» δημιουργήθηκε μετά τη μάχη.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Το τείχος εκτεινόταν σε όλο το μήκος της χαράδρας του Αλμυρού, από ένα αδιάβατο σημείο του βουνού κοντά στο χωριό Κάτω Σέλιτσα μέχρι τη θάλασσα, στο σημείο που είναι σήμερα το μνημείο του Μανιάτη αγωνιστή. Η στενή αυτή λωρίδα γης (πλάτους ενός μιλίου περίπου) ανάμεσα στο βουνό και τη θάλασσα είναι το μόνο εύκολο πέρασμα από την περιοχή Καλαμάτας προς τη Μεσσηνιακή Μάνη και θεωρείται κατά κάποιο τρόπο η «πύλη της Μάνης».

Ιστορία

Μετά την νίκη του στη Στερεά και την κατάληψη της πόλης του Μεσολογγίου, ο Ιμπραήμ πασάς αποφάσισε να στραφεί εναντίον της Μάνης που ήταν η μόνη περιοχή της Πελοποννήσου που ακόμα αντιστεκόταν. Έτσι κατέβηκε στην Καλαμάτα με 7000 πεζούς και 1500 ιππείς .

Το ηθικό των Ελλήνων δεν θα μπορούσε να ήταν χειρότερο εκείνη την περίοδο καθώς ο στρατός των Τουρκοαιγυπτίων είχε προκαλέσει τεράστιες καταστροφές και φαινόταν ανίκητος. Η Μάνη ήταν πια το έσχατο σημείο άμυνας και είχε γεμίσει πρόσφυγες από Μεσσηνία και Λακωνία. Οι Μανιάτες αποφασισμένοι να αγωνιστούν με με κάθε τρόπο έκτισαν το ταμπούρι με χρήματα της οικογένειας Καπετανάκη από την Αβία. Εκεί οχυρώθηκαν 1000 (κατά άλλους 2000 περίπου) Μανιάτες με επικεφαλής τον Γιωργάκη Μαυρομιχάλη και περίμεναν τον Ιμπραήμ.

Η μάχη έγινε το τριήμερο 22, 23 και 24 Ιουνίου 1826. Εκδηλώθηκε με τρεις διαδοχικές σφοδρότατες επιθέσεις του Ιμπραήμ, τις οποίες οι Μανιάτες απόκρουσαν από το τείχος και με τα πυρά από δυο μπρίκια από την θάλασσα. Ο Ιμπραήμ αποφάσισε τότε να επιχειρήσει απόβαση 1500 Αιγυπτίων πεζών στο Δυρό, στα μετόπισθεν του τείχους, τη νύχτα από την 22η προς 23 Ιουνίου. Το σώμα αυτό αποβιβάστηκε και προχώρησε προς τα Τσαλαπιάνικα, όπου συνάντησε την ηρωική αντίσταση των ντόπιων, συμπεριλαμβανομένου του αμάχου πληθυσμού, οπότε αναγκάστηκε να επιβιβαστεί ξανά στα πλοία. Ο Ιμπραήμ επιχείρησε μια τελευταία έφοδο στο τείχος και πάλι χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά υποχρεώθηκε να αποχωρήσει άπρακτος και έχοντας υποστεί για πρώτη φορά σημαντικές απώλειες.

Ήταν μια μεγάλη επιτυχία που αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων και από τις πιο σημαντικές μάχες του απελευθερωτικού αγώνα.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Πρόκειται για ένα τεθλασμένο μαντρότοιχο κατασκευασμένο από ξερολιθιά με άφθονες τουφεκότρυπες. Το ύψος του έφθανε τα 2 μέτρα και ενισχυόταν με δύο οχυρούς πύργους: δυτικά προς τη θάλασσα με τετράγωνο πύργο και ανατολικά προς το βουνό με στρογγυλή ντάπια με θέσεις για κανόνια.

Το μήκος του ήταν περί τα 1500 μέτρα. Σήμερα σώζονται κάποια τμήματα του τείχους και ο ένας πύργος.

Παράλληλες Ιστορίες

Σύμφωνα με την «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» (Α’ σ.19, Σπ. Τρικούπης) ο Ιμπραήμ στις 29/5/1826 στέλνει επιστολή στον Γιωργάκη Μαυρομιχάλη και τον διατάσσει εντός δέκα ημερών να προσέλθει μαζί με όλους τους προκρίτους της Μάνης να τον προσκυνήσουν, αλλιώς θα κυριεύσει και θα αφανίσει τη Μάνη. Ο Μαυρομιχάλης απάντησε ως εξής:

«Ελάβομεν το γράμμα σου, εις το οποίον είδωμεν να μας φοβερίζεις ότι αν δεν σου προσφέρομεν την υποταγήν μας θέλεις εξολοθρεύσεις τους Μανιάτες και την Μάνην. Διά τούτο και ημείς σε περιμένομεν με όσες δυνάμεις θελήσεις. Οι κάτοικοι της Μάνης γράφομεν και σε περιμένομεν».

Πηγές