O πύργος της Mορφωνούς είναι ό,τι απέμεινε από το παλιό Μοναστήρι των Αμαλφηνών, ένα από τα πρώτα μεγάλα μοναστήρια του Αγίου Όρους, το οποίο ίδρυσαν τον 10ο αιώνα επτά μοναχοί από το Αμάλφι της Ιταλίας. Το μοναστήρι -και ο πύργος- οικοδομήθηκαν τον 10ο ή 11ο αιώνα.

To μοναστήρι το στήριζαν οικονομικά οι Αμαλφηνοί έμποροι της Κωνσταντινούπολης. Με την παρακμή του Βυζαντίου, παρήκμασε και η παροικία των Αμαλφηνών, με επακόλουθο την ερήμωση της Μονής. Η Μονή εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά την Δ’ Σταυροφορία. Έρημη πια από μοναχούς, παραχωρήθηκε το 1287 από τον Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο στη Μεγίστη Λαύρα.

Φαίνεται όμως ότι ο πύργος παρέμεινε σε χρήση -πιθανότατα για αμυντικούς λόγους.

Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι ο παλιός βυζαντινός πύργος -με έντονα προεξέχουσες αντηρίδες-ανακατασκευάστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα χωρίς όμως να ακολουθήσει στα ψηλότερα νέα τμήματά του την παλιά τυπολογία της κάτοψης.

Ο πύργος είναι παρόμοιος έχοντας τις ίδιες αναλογίες και μορφολογικά στοιχεία με τον πύργο του Αρσανά της Μονής Ζωγράφου

Πηγές