Στη ΝΔ γωνία του περιβόλου της Μονής της Αγίας Λαύρας υψώνεται ο μεγάλος πύργος ο επονομαζόμενος του «Τσιμισκή». Για την κατασκευή του καθαιρέθηκε τμήμα του αρχικού τείχους της μονής.

Ο Πύργος κατασκευάστηκε σε δύο οικοδομικές φάσεις: Η κατώτερη στη βυζαντινή εποχή, και η ανώτερη το 1522 από τον Γεννάδιο Σερρών. Το υπόλοιπο τμήμα του νοτίου τείχους μέχρι την δεύτερη πύλη φαίνεται ότι κατασκευάστηκε στην πρώτη περίοδο της ιστορίας της μονής.

Ιστορία

Η Μονή της Μεγίστης Λαύρας είναι το μεγαλύτερο μοναστηριακό συγκρότημα στον Άθω, το πρώτο που κτίστηκε εκεί και η πρώτη ιεραρχικά Αγιορείτικη μονή.

Ιδρυτής της υπήρξε ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης από την Τραπεζούντα. Ο Αθανάσιος, καθηγητής στην Κωνσταντινούπολη, πήγε στο Όρος ως ερημίτης πιθανότατα το 957. Προσωπικός φίλος του στρατηγού Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος τον κάλεσε στην Κρήτη κατά την διάρκεια της εκστρατείας του για την ανακατάληψη του νησιού από τους Άραβες το 960-961, πήρε πλούσιο τμήμα από τα λάφυρα για να ιδρύσει μια καινούργια Λαύρα, δηλαδή ένα μικρό κοινόβιο. Όταν ο Νικηφόρος Φωκάς έγινε αυτοκράτορας, η Λαύρα έγινε βασιλική μονή και έλαβε πλούσιες επιχορηγήσεις και φορολογική ατέλεια.
Η Μεγίστη Λαύρα, όπως ονομάσθηκε η μονή, ακολούθησε την οργάνωση των μεγάλων κοινοβιακών μοναστηρίων, κάτι που προκάλεσε την αντίθεση των παραδοσιακών ερημιτών του Όρους. Ο διάδοχος του Φωκά, αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής υπέγραψε το 972 τον περίφημο Τράγο, το πρώτο τυπικό του Αγίου Όρους, στο οποίο ορίζεται ένα καθεστώς συνύπαρξης του αναχωρητικού και του κοινοβιακού συστήματος.
Έτσι η Μεγίστη Λαύρα αποτέλεσε υπόδειγμα και πυρήνα μιας νέας μορφής του μοναστικού βίου.
Από τον 17ο αιώνα είναι αφιερωμένη στον ιδρυτή της Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνιάτη και γιορτάζει του Ευαγγελισμού. Οι εξαίρετες τοιχογραφίες του Καθολικού είναι φιλοτεχνημένες από το Θεοφάνη τον Κρητικό, το 1535.

Το οχυρωματικό τείχος του περιβόλου από την είσοδο της Μονής μέχρι τη μέση περίπου της νότιας πτέρυγας διατηρήθηκε, κατά τάν παράδοση,όπως ήταν στα χρόνια του κτίτορα.

Μέρος της οχύρωσης της μονής, στη νοτιοδυτική γωνία του περιβόλου της μονής Mεγίστης Λαύρας, ορθώνεται επιβλητικός ο Πύργος του Τσιμισκή. Είναι κτίσμα του 10ου ή του 11ου αιώνα , έχει ύψος 24 μέτρα και χωρίζεται σε τέσσερα πατώματα. Στο επάνω πάτωμα υπάρχει το παρεκκλήσιο του Πρωτομάρτυρος Αγίου Στεφάνου καθώς και αίθουσα στην οποία στεγάστηκε κατά την τουρκοκρατία, μέχρι το 1854, η βιβλιοθήκη της μονής.

Στον πύργο έγιναν επισκευές το 1325, το 1522 (οπότε προστέθηκε ο τελευταίος όροφος) και το 1688.

Πηγές