Μεσαιωνική πυργοκατοικία σε απόσταση 600μ. βορειοανατολικά από τον Δαφνώνα της Χίου, σε μια περιοχή που έχει και άλλους παρόμοιους πύργους.

Λίγο πιο ανατολικά από τον πύργο, στα 120 μέτρα, υπάρχει το ανακαινισμένο εκκλησάκι της Παναγιάς της Λαυρίνας, από το οποίο δανείζεται το όνομα ο πύργος και η γύρω περιοχή. Η εκκλησία καταστράφηκε στον μεγάλο σεισμό του 1881 και ξανακτίστηκε το 1994.
Το «λαυρίνα» προέρχεται από τη «λαύρα» –λέξη βυζαντινή, που σήμαινε αρχικά ασκηταριό και αργότερα έφτασε να σημαίνει μεγάλο μοναστικό συγκρότημα– και προφανώς δηλώνει ότι η εκκλησία ανήκε σε κάποιο μοναστήρι, το οποίο στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Νέα Μονή Χίου.

Ιστορία

Η ευρύτερη περιοχή του Δαφνώνα –εύφορη και με πολλά νερά– είναι διάσπαρτη με υπολείμματα βυζαντινών και γενοβέζικων πυργόσπιτων, για τα οποία πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά. Πιθανόν να αποτελούσαν κατοικίες Γενοβέζων ή μπορεί να ήταν πύργοι μετοχιών της Νέας Μονής (κάτι σαν τους πύργους της Χαλκιδικής που ήταν διοικητικά κέντρα εκμετάλλευσης των μετοχιών του Αγίου Όρους).
Η περιοχή της Λαυρίνας ήταν μετόχι της Νέας Μονής πριν την κατάληψη της Χίου από τους Γενοβέζους (1346). Τους επόμενους 2 αιώνες φαίνεται ότι η περιοχή έγινε κτήμα Γενοβέζων (οι οποίοι μάλλον την αγόρασαν από τη Μονή, αν και μπορεί μπορεί απλά να την «απαλλοτρίωσαν»).
Γνωρίζουμε ότι τα κτήματα της Λαυρίνας πούλησε η Πλουμού Ιουστινιάνι, σύζυγος Βικεντίου, το 1642 στη Νέα Μονή, η οποία έτσι έγινε ξανά ιδιοκτήτης της περιοχής και παρέμεινε ιδιοκτήτης μέχρι την απελευθέρωση της Χίου το 1912.

Δεν γνωρίζουμε τίποτα για την ιστορία του συγκεκριμένου πύργου της Λαυρίνας. Δεν φαίνεται να ήταν μοναστηριακός πύργος, αλλά μάλλον αρχοντικό. Ανήκει πιθανότατα στην εποχή που το νησί της Χίου το διαφέντευαν οι Γενοβέζοι (1346-1566), άρα η πιο πιθανή περίοδος κατασκευής είναι περί τον 15ο αιώνα (ή λίγο πριν, λίγο μετά). Οπότε θα χαρακτηρίσουμε τον πύργο «Γενοβέζικο», παρόλο που στην τοιχοποιία του υπάρχουν γεμίσματα με θραύσματα βησάλων (τούβλων/κεραμιδιών) που θυμίζουν βυζαντινή τεχνοτροπία.

Πηγές