Πύργος εντός των τειχών του κάστρου της Χίου κοντά στο βορειοανατολικό επιθαλάσσιο τείχος. Κατά κάποιο τρόπο είναι ανεξάρτητος μη έχοντας προφανή λειτουργική σχέση με το υπόλοιπο Γενοβέζικο κάστρο και έχει κατασκευαστεί σίγουρα σε διαφορετική εποχή.
Για αυτό το λόγο παρουσιάζεται σε ξεχωριστή σελίδα στον Καστρολόγο.

Το κάστρο της Χίου δημιουργήθηκε από τους Γενοβέζους στα τέλη του 14ου αιώνα, πιθανότατα στη θέση προϋπάρχοντος Βυζαντινού κάστρου.
Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία για την προέλευσή του πύργου του Κουλά, πρόκειται για το μοναδικό απομεινάρι του παλιότερου βυζαντινού κάστρου.

Ο Γενουάτης ιστορικός του 14ου αιώνα Ιερώνυμος Ιουστινιάνι (Jeronimus Giustiniani,) αναφέρει ψηλό πύργο ονομαζόμενο La Stenta, που ήταν μέρος του παλαιού παλατιού. Συγκεκριμένα περιγράφοντας την κατάληψη του κάστρου από τους Τούρκους (το 1566) γράφει: «αίφνης, οι φύλακες αίτινες έμενον φρουρούντες εις τον υψηλότατον πύργον τον αποκαλούμενον La Stenta ένθα άλλοτε ήτο το παλιόν παλάτιον, το χρησιμεύσαν άλλοτε ως οπλοθήκη….». Εικάζεται ότι εκείνος ο πύργος είναι ο αποκαλούμενος σήμερα «Κουλάς», κάτι το οποίο όμως δεν είναι και πολύ σίγουρο. Εξάλλου τελευταία, κοντά στον Κουλά, ήρθαν στο φως τα θεμέλια ενός πολύ μεγαλύτερου πύργου, ο οποίος αν στεκόταν ακόμα όρθιος την εποχή της οθωμανικής κατάκτησης, σίγουρα αυτός θα ήταν ο «υψηλότατος πύργος» που περιγράφει ο Ιουστινιάνι.

Πάντως υπάρχουν και άλλες θεωρίες για τη χρονολόγηση του Κουλά. Σύμφωνα με μία εκδοχή, υπήρξε μια από τις (βυζαντινές;) βίγλες του νησιού. Έχει διατυπωθεί και η υπόθεση ότι ίσως κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας.

Εκτός από την απροσδιόριστη προέλευσή του, ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του πύργου είναι το σχήμα του. Η οριζόντια διατομή του πύργου δεν είναι κύκλος ούτε ορθογώνιο, αλλά έχει σχήμα πετάλου, με αποτέλεσμα η νοτιοανατολική πλευρά του κατά τα άλλα κυλινδρικού πύργου να είναι επίπεδη. Αυτό ίσως δείχνει ότι ο πύργος αρχικά δεν ήταν μεμονωμένος, αλλά τμήμα ενός μεγαλύτερου κτιριακού/οχυρωματικού συγκροτήματος.
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι στα παράθυρα, όπου είναι προφανές ότι κάποια εποχή, μετά την αρχική κατασκευή, έγιναν επεμβάσεις για να μικρύνουν (!) χτίζοντας ένα τοιχάριο περιμετρικά στο εσωτερικό του αρχικού ανοίγματος.
Μια ακόμα ιδιαιτερότητα του πύργου είναι τα ετερόκλητα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του. Είναι φανερό πως ο πύργος κατασκευάστηκε από παλιότερο οικοδομικό υλικό που προήλθε από κτίσματα προγενέστερων εποχών. Αυτό δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη χρονολόγησή του.

Πηγές