Βυζαντινό κάστρο στα νοτιοανατολικά του νομού Κορινθίας, στη νότια πλευρά του όρους Πολίτης ή Πουλαγέζα.

Το κάστρο είναι σε μέρος με μεγάλο υψόμετρο (830 μ.) αλλά ο λόφος είναι ευπρόσβλητος όντας μάλλον ομαλός και με μικρή υψομετρική διαφορά από τα πέριξ.

Ιστορία

Από αρχαιολογικά ευρήματα είναι βέβαιο ότι ο τόπος κατοικείται από τη νεολιθική εποχή, αν και η ιστορία του κάστρου είναι άγνωστη.

Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε χτίστηκε το κάστρο. Η επικρατούσα άποψη είναι ότι χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα, όταν την περιοχή διαφέντευε ο αυθέντης Λέων Σγουρός, πριν ακόμα φτάσουν εκεί οι Φράγκοι. Δηλαδή μεταξύ 1205 και 1210. Την εποχή εκείνη ο Δεσπότης Ηπείρου Μιχαήλ Α’ Κομνηνός Δούκας (που ανήκε στην αυτοκρατορική δυναστεία των Αγγέλων) βοηθούσε έμπρακτα τον Λέοντα Σγουρό στον αγώνα του εναντίον των Φράγκων και ίσως στο πλαίσιο αυτής της βοήθειας έχτισε το συγκεκριμένο κάστρο που ονομάστηκε Αγγελόκαστρο προς τιμήν του.

Η υπόθεση αυτή για την προέλευση του κάστρου μπορεί να αληθεύει, μπορεί και όχι. Είναι αλήθεια ότι ο δεσπότης Μιχαήλ Α’ είχε στείλει στρατό (κάποιοι λένε ότι είχε εκστρατεύσει ο ίδιος) στην Πελοπόννησο για να αναχαιτίσει τους Φράγκους, και αργότερα βοήθησε τον Σγουρό, αλλά δεν είναι γνωστή καμιά άλλη σύνδεση του Δεσποτάτου με το συγκεκριμένο κάστρο πέρα από την ονομασία του.

Η περιοχή περιήλθε στα χέρια των Φράγκων περί το 1210, μετά την πτώση του Ακροκόρινθου. Μέχρι το 1311 το Αγγελόκαστρο ανήκε στο φράγκικο Δουκάτο των Αθηνών, όπως όλη η Κορινθία.
Μετά το 1311 πέρασε απευθείας στη δικαιοδοσία του Πριγκιπάτου Αχαΐας. Το 1358, η Καστελλανία Κορίνθου αποδόθηκε τιμής ένεκεν στον Φλωρεντίνο Νικολό Ατσαγιόλι (Niccolò Acciaiuoli) ο οποίος ήταν Μεγάλος Σενεσάλος του Βασιλείου της Νάπολης και τέως βάιλος του Πριγκιπάτου Αχαΐας. Στην Καστελλανία ανήκαν 8 κάστρα, μεταξύ των οποίων ήταν και το Αγγελόκαστροι.
Το Αγγελόκαστρο αναφέρεται για πρώτη φορά το 1365 ως τμήμα της Καστελλανίας της Κορίνθου σε έγγραφο για τα φορολογικά έσοδα της καστελλανίας.

Από το 1371 έως το 1394 το κάστρο ανήκε στον ανιψιό του Νικολό, τον Νέριο Ατσαγιόλι που αρχικά ήταν άρχοντας Κορίνθου και αργότερα Δούκας Αθηνών.

Το 1395 όταν ο Δεσπότης Μορέως Θεόδωρος Α’ Παλαιολόγος έγινε κύριος του Ακροκορίνθου απέκτησε και το Αγγελόκαστρα μαζί με άλλα κάστρα της περιοχής. Οι Βυζαντινοί κράτησαν το κάστρο μέχρι το 1458 όταν ο Μωάμεθ Α’ ο Πορθητής κατέκτησε τη βόρεια Πελοπόννησο.

Το κάστρο αναφέρεται σε λίστες των Λατίνων με τα κάστρα της Πελοποννήσου: Στον κατάλογο του 1377 ονομάζεται Lo castello de Angelo Castro και είναι μεταξύ των κάστρων της Καστελλανίας Κορίνθου.
Στον κατάλογο με τα κάστρα του Πριγκιπάτου Αχαΐας του 1391 δεν συμπεριλαμβάνεται, επειδή τότε ανήκε στον ημιανεξάρτητο Νέριο Ατσαγιόλι.
Στη ενετική λίστα του 1467 αναφέρεται ως Angelo Castro και σημειώνεται ως κατεστραμμένο και στα χέρια των Τούρκων.
Στη λίστα του 1471 σημειώνεται ως ενετικό και μη κατεστραμμένο, με την ονομασία Ancello-Castro. Πάντως υπάρχει μια μικρή επιφύλαξη αν τα Αγγελόκαστρα στις δύο τελευταίες λίστες, του 1467 και του 1471, ταυτίζονται με το Αγγελόκαστρο Κορινθίας, επειδή είναι καταχωρημένα, και στις δύο περιπτώσεις, με ομάδα κάστρων της Αχαΐας. Αλλά, δεν έχουμε ακούσει ποτέ για Αγγελόκαστρο στην Αχαΐα, οπότε το πιθανότερο είναι να ταυτίζονται όντως με το Αγγελόκαστρο της παρούσας σελίδας.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος από το 1962 με την ΥΑ 15904/24-11-1962 (ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962). Η σημερινή κατάστασή του είναι κακή, καθώς σώζεται κυρίως σε λιθοσωρούς, ενώ ελάχιστα είναι τα τμήματα που διατηρούνται σε κάποιο ύψος.

Τα τείχη του κάστρου είναι κατασκευασμένα από μικρές πέτρες συνδεδεμένες με κονίαμα. Το πάχος του τείχους είναι 1-1,2μ.
Πρόκειται για βιαστική και πρόχειρη κατασκευή.

Έχει έκταση 4 στρεμμάτων περίπου.

Αποτελείται από ακρόπολη με πύργο κατοπτεύσεως και αυλή από πύργους και οικίσκους καθώς και σκεπαστούς δρόμους, ενώ έξω από την αυλή υπάρχουν ερείπια ρωμαϊκού οικίσκου.

Θρύλοι και Παραδόσεις

Ο Γάλλος λόγιος Jean Alexandre Buchon που επισκέφτηκε το κάστρο αναφέρει (“Voyage dans l' Eubee, les iles Ioniennes et les Cyclades en 1841”) ένα θρύλο που του διηγήθηκε ένας ντόπιος που του έδειξε το κάστρο.
Σύμφωνα με το θρύλο, η περιοχή του Αγγελοκάστρου δόθηκε για προίκα στην κόρη κάποιου άρχοντα της Πιάδας (Νέας Επιδαύρου). Η αρχοντοπούλα αποχωρίστηκε τον τόπο της και τη θάλασσα, που τόσο αγαπούσε. Ο πατέρας της για να την παρηγορήσει της έφτιαξε το κάστρο για να μπορεί από αυτό να βλέπει τη θάλασσα και τα νησιά του Σαρωνικού και να παρηγοριέται. Όμως, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο θρύλο, η αρχοντοπούλα δεν άντεξε και πέθανε από τη μοναξιά και τη στενοχώρια.

Πηγές