Λίγα υπολείμματα μιας μικρής μεσαιωνικής οχύρωσης στην κορυφή ενός μυτερού λόφου στην ενδοχώρα της Τροιζηνίας.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Το οχυρό αυτό βρίσκεται πάνω σε μικρό αλλά ιδιαίτερα απότομο λόφο. Ο λόφος υψώνεται στο μέσο της κοιλάδας που απλώνεται ανάμεσα στο βουνό Ορθολίθι και την οροσειρά των Αδέρων, κοντά στον συνοικισμό Ζερβαίικα και το χωριό Καρατζά. Χωματόδρομος φτάνει μέχρι τα ριζά του λόφου. Η περιοχή έχει ιδιαίτερα πυκνή βλάστηση και αυτό , σε συνδυασμό με την έντονη κατωφέρεια, κάνει την ανάβαση στην κορυφή ιδιαίτερα δύσκολη.

Η θέση και το σχετικά μικρό μέγεθος μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι πρόκειται για φυλάκιο που χρησίμευε σαν σταθμός ενδιάμεσης επικοινωνίας και αμυντικής συνεργασίας ανάμεσα στα κάστρα Κοκκινιάς και Φαναρίου.

Ιστορία

Παλαιότεροι περιηγητές είχαν διατυπώσει την άποψη ότι στο λόφο προϋπήρχε μυκηναϊκός οικισμός. Η υπόθεση αυτή έχει λογική (λόγω γεωγραφικής θέσης και μορφολογίας) και είχε γίνει γενικά αποδεκτή, αλλά δεν επαληθεύεται από αρχαιολογικά ευρήματα.

Στο λόφο έχουν βρεθεί υστεροβυζαντινά όστρακα που σε συνδυασμό με το είδος της τοιχοποιίας οδηγούν σε χρονολόγηση του κάστρου κατά την Φραγκοκρατία. Η περιορισμένη του έκταση δεν επιτρέπει την ερμηνεία της Χώριζας ως οχυρωμένου οικισμού, ενός δηλαδή μεσαιωνικού «κάστρου».

Στη Χώριζα προφανώς υπήρχε ένα φυλάκιο, ίσως έδρα ολιγάριθμης φρουράς κατά την περίοδο από τον 13ο αιώνα και μετά, που μπορούσε να λειτουργήσει -όπως προαναφέρθηκε- ως ενδιάμεσο σημείο ανάμεσα στο Φανάρι και την Κοκκινιά με σκοπό τον έλεγχο της γύρω περιοχής. Η περίοδος χρήσης του είναι άγνωστη, αλλά μάλλον δεν πρέπει να χρησιμοποιήθηκε μετά τον 15ο αιώνα.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το μικρό πλάτωμα στην κορυφή του λόφου της Χώριζας έχει σχήμα ακανόνιστο και έκταση όχι μεγαλύτερη από ένα στρέμμα.

Το τείχος έχει μήκος περίπου 30 μέτρα, ακανόνιστο σχήμα και ακολουθεί στη χάραξή του τη φυσική πορεία του βράχου. Το ύψος του φτάνει τα ±1,80-2,00μ . Το σωζόμενο τμήμα του χρησιμεύει σήμερα ως αναλημματικό στοιχείο του μικρού ανδήρου της κορυφής. Στο τείχος αυτό δεν διακρίνονται κάποια ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά (πύλες ή άλλα αμυντικά ανοίγματα).

Το σωζόμενα ίχνη τειχών αναπτύσσονται στη δυτική-βορειοδυτική πλευρά του πλατώματος. Αυτή άλλωστε είναι η πιο εύκολα προσβάσιμη και επομένως ευπρόσβλητη πλευρά. Πιθανόν είναι να υπήρχε τείχος και στα νότια και τα ανατολικά, δεν διακρίνονται όμως σήμερα κατάλοιπά του.

Το τείχος είναι κτισμένο με αργολιθοδομή από ακανόνιστους λίθους, συνήθως μικρού μεγέθους, και ασβεστοκονίαμα. Σε αραιά διαστήματα παρεμβάλλονται και μεγαλύτερες πέτρες, ιδιαίτερα στα κατώτερα σημεία. Η κατασκευή δεν παρουσιάζει καμία προσπάθεια κανονικότητας. Σπάνια εξάλλου, αν και αξιοπρόσεκτη, είναι η παρουσία βησσάλων (μεγάλων τούβλων). Στην τοιχοποιία έχουν ενταχθεί και τμήματα του φυσικού βράχου, προφανώς για εξοικονόμηση υλικού και μεγαλύτερη ευστάθεια της κατασκευής.
Στην οχύρωση δεν παρατηρούνται οικοδομικές διαφοροποιήσεις, πρόκειται δηλαδή για ένα ενιαίο τείχος που μπορεί να ενταχθεί σε μία μόνο οικοδομική φάση, χωρίς εμφανείς προσθήκες.
Στην περιοχή του πλατώματος εσωτερικά του τείχους σώζονται κάποια τοιχάρια, που όμως έχουν καλυφθεί από τη βλάστηση· έτσι δεν είναι αντιληπτή ούτε η χρησιμότητα ούτε η ένταξή τους στον χώρο.

Από τους βράχους της κορυφής αναβλύζει υγρασία που συντηρεί την πλούσια βλάστηση. Η ύπαρξη νερού άλλωστε, μαζί με την οχυρότητα και τη σημαντική γεωγραφική θέση της περιοχής, μπορούν να θεωρηθούν οι αιτίες που οδήγησαν στην επιλογή της για την κατασκευή οχύρωσης.

Πηγές