Αρχαίο κάστρο στη χερσόνησο «Μπίστι» που παρέμεινε σε πλήρη χρήση και μεταγενέστερα. Επισκευάστηκε επί Ιουστινιανού (6ος μ.Χ. αιώνας) και αξιοποιήθηκε από Βυζαντινούς και Ενετούς.

Σήμερα σώζονται ελάχιστα από τις αρχαίες και μεσαιωνικές οχυρώσεις, επειδή λιθολογήθηκε από Έλληνες και ξένους ενώ ένα μέρος του παλιού κάστρου κάλυψε η σημερινή κωμόπολη της Ερμιόνης.

Ιστορία

Η Ερμιόνη (αρχ. η «Ερμιών)» κατοικήθηκε από τους προϊστορικούς χρόνους. Περιλαμβάνεται στον ομηρικό κατάλογο των νηών. Στους Περσικούς πολέμους, η πόλη συμμετείχε με 3 πλοία στην ναυμαχία της Σαλαμίνας και με 300 οπλίτες στην μάχη των Πλαταιών.
Κατά την αρχαιότητα ήταν πολύ γνωστή για τα ναυπηγεία της και κυρίως για τα εργαστήρια παρασκευής πορφύρας.

Τουλάχιστον μέχρι και τον 3ο αι. μ.Χ., σύμφωνα με τον επιστολογράφο Αλκίφρονα, εξακολουθούσε να είναι περίφημη η ερμιονική πορφύρα. Ακόμα και πολύ αργότερα, στη Χάρτα του Ρήγα, ο τόπος επισημαίνεται με τη φράση «εδώ ευγαίνει πορφύρα».

H Ερμιόνη αναφέρεται, μαζί με το Άργος, την Επίδαυρο και την Τροιζήνα, στον Συνέκδημο του Ιεροκλέους (6oς αι. μ.Χ.). Ήταν δηλαδή από τα σημαντικά πολίσματα της Αργολίδας, και κατά την Πρωτοχριστιανική Περίοδο.

Τα παλαιότερα ερείπια χριστιανικού ναού χρονολογούνται τον 5ο αιώνα μ.Χ. Χτίστηκε στη θέση αρχαϊκού ναού του Ποσειδώνα από τον οποίο σώζεται μόνο η ευθυντηρία του δαπέδου. Η Ερμιόνη ανήκε εκείνη την περίοδο στη μητρόπολη Κορίνθου.
Η οχύρωση ενισχύθηκε από τους Βυζαντινούς, πιθανότατα επί Ιουστινιανού. Οι Βυζαντινοί χρησιμοποίησαν το αρχαίο περιμετρικό τείχος στο Μπίστι και έχτισαν στο δυτικό τμήμα (στον λαιμό της χερσονήσου) νέο τείχος, κυρίως με λίθους από την αρχαία οχύρωση (μπλόκια) και ενεπίγραφες στήλες αγαλμάτων και αφιερωμάτων. Επίσης έγινε ενίσχυση ή ανακατασκευή μεγάλων τμημάτων του βορείου επιθαλασσίου τείχους.

Στη διάρκεια των τελευταίων αιώνων της Μεσοβυζαντινής Περιόδου η πόλη παρήκμασε

Η περίοδος της Φραγκοκρατίας ξεκίνησε στην περιοχή το 1210 όταν ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος κατέλαβε τον Ακροκόρινθο και στη συνέχεια την Αργολίδα. Η περιοχή παραχωρήθηκε αρχικά στον δούκα των Αθηνών Όθωνα ντε λα Ρος. Τον 14ο αιώνα πέρασε στην οικογένεια Ντε Μπριέν και στη συνέχεια στην κληρονόμο τους Μαρία Ντ’ Ανγκιάν (Enghien) που το 1388 την πούλησε στη Βενετία.

Προς τα τέλη της Βυζαντινής περιόδου η Ερμιόνη άρχισε να αναφέρεται και με το όνομα «Καστρί», προφανώς λόγω του κάστρου. Το όνομα αυτό διατηρήθηκε μέχρι τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης.

Οι Ενετοί εξουσίαζαν την περιοχή της Ερμιονίδας από το κάστρο της Θερμησίας (το κάστρο της Ερμιόνης είχε την αξία του λόγω του λιμανιού, αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα ισχυρό). Το 1464 οι Ενετοί έχασαν το Άργος που το κατέλαβαν οι Οθωμανοί του Μαχμούτ Ανγκέλοβιτς, αλλά με τη συνθήκη του 1479 διατήρησαν το Ναύπλιο και τη νοτιότερη Αργολίδα μέχρι τον Γ’ Ενετοτουρκικό πόλεμο. Στον πόλεμο εκείνο η Βενετία ηττήθηκε, και η περιοχή πέρασε υπό Οθωμανικό έλεγχο το 1537.

Είναι ενδιαφέρον ότι το Καστρί δεν ταυτίζεται με κανένα από τα κάστρα που αναφέρονται στις λίστες με τα φράγκικα κάστρα. Ο λόγος είναι μάλλον ότι δεν υπήρξε ποτέ ούτε ισχυρό ούτε σημαντικό κάστρο. (Βέβαια πρέπει να επισημάνουμε ότι ούτε το γειτονικό Θερμήσι περιλαμβάνεται, αλλά ίσως αυτό να οφείλεται σε διαφορετικούς λόγους).

Η πρώτη Οθωμανική περίοδος ήταν περίοδος παρακμής για την περιοχή της Ερμιόνης. Το 1689 οι Βενετοί με την νίκη τους στον ΣΤ’ Ενετοτουρκικό πόλεμο αποκτούν τον έλεγχο ολόκληρης της Πελοποννήσου, τον οποίο διατηρούν για διάστημα περίπου 40 ετών, μέχρι την ήττα τους στον επόμενο Ενετοτουρκικό πόλεμο. Οι Ενετοί απεχώρησαν το 1715 αφού πρώτα ανατίναξαν και κατέστρεψαν μεγάλο μέρος του κάστρου, όπως είχαν κάνει και με το Θερμήσι.

Κατά την Β’ Τουρκοκρατία το κάστρο εγκαταλείπεται. Χρησιμοποιείται πλέον μόνο σαν οικισμός, όχι ως φρούριο.
Το 1729 ο αβάς-αρχαιοκάπηλος Michael Fourmont (που εκείνη την περίοδο είχε λεηλατήσει με καταστροφικό τρόπο πολλούς αρχαιολογικούς χώρους στην Πελοπόννησο) κατεδαφίζει το δυτικό τείχος, ύψους 9μ. με σκοπό να εντοπίσει αρχαίες επιγραφές. Αργότερα, πέτρες από το κάστρο μεταφέρθηκαν στην Ύδρα και μ’ αυτές κατασκευάστηκε το παλιό λιμάνι της Ύδρας.

Στα τέλη του 18ου αιώνα χτίζει ο Γιώργης Μήτσας στην ανατολική του πλευρά έναν ανεμόμυλο, «τον ανεμόμυλο των Μητσαίων».

Το 1908 διενεργεί ανασκαφές σε πολλά σημεία ο αρχαιολόγος Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς.
Αρχές του 20ου αιώνα το Μπίστι δενδροφυτεύεται και παίρνει τη σημερινή μορφή του.

Στην άκρη της χερσονήσου δεσπόζει ο παλιός φάρος που και σήμερα οδηγεί τα πλοία προς το λιμάνι της Ερμιόνης, κτισμένος στη βάση μεγάλου αρχαίου κυκλικού πύργου διαμέτρου 7μ.

Πηγές