Οι ιστορικές πηγές σιωπούν για το κάστρο της Κοκκινιάς, αν και πρόκειται για ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και σημαντικά μνημεία της Τροιζηνίας.

Πρόκειται για οχυρωμένο οικισμό που είναι όμως άγνωστος, ανεξερεύνητος και παραμελημένος. Κάποια στοιχεία δείχνουν ότι κτίστηκε μάλλον επί Φραγκοκρατίας τον 13ο ή, το πολύ, τον 14ο αιώνα.

Παρ’ ό,τι άγνωστο, είναι το μεγαλύτερο κάστρο της Τροιζηνίας.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Η πρόσβαση στην Κοκκινιά είναι ιδιαίτερα δύσκολη, μέσα από δύσβατους αγροτικούς δρόμους που ξεκινούν από το χωριό Ευαγγελισμός (Σκαπέτι). Το κάστρο καταλαμβάνει τη μεσαία από τις τρεις κορυφές που δημιουργεί η οροσειρά των Αδέρων και κατοπτεύει ολόκληρη την παραλιακή ζώνη της Τροιζηνίας. Πρόκειται ουσιαστικά για μεγάλο πλάτωμα , έκτασης περίπου 30 στρεμμάτων , που φέρει τείχη στη νότια και τη νοτιοδυτική του πλευρά. Στη δυτική , βόρεια και ανατολική πλευρά ανοίγονται βαθιές χαράδρες , και η φυσική αυτή οχύρωση καθιστά την τείχιση περιττή.

Το Όνομα του Κάστρου

Όχι μόνο δεν διασώζεται καμία πληροφορία για το αρχικό του όνομα ή την κατοίκησή του , αλλά ακόμα και για το σημερινό του όνομα δεν υπάρχει ομοφω νία : χρησιμοποιούνται αδιακρίτως τα ονόματα «κάστρο στο Σκαπέτι», «Σκελεθρέικο», «Σκελεταίικο», «κάστρο στον Αϊ Γιώργη», «κάστρο  του Ευαγγελισμού», «Κοκκινιά».

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Τα τείχη αναπτύσσονται σε μήκος περίπου ± 300 μ.. Παρουσιάζουν σημαντικές αυξομειώσεις ως προς το ύψος τους, με ανώτερο τα 2,50 μ. Το πάχος τους φτάνει το 1,5 μ. Τα τείχη ακολουθούν σχετικά ευθύγραμμη πορεία, ενώ σε πολλά μέρη έχουν υποχωρήσει.
Στο μέσο περίπου της νότιας πλευράς διαμορφώνεται, εξωτερικά του τείχους και σε επαφή με αυτό, ημικυκλική προεξοχή, που σώζεται σε επίπεδο θεμελίων. Είναι πιθανό να πρόκειται για πύργο, που θα κάλυπτε αμυντικά την πλευρά αυτή. Στο εσωτερικό της προεξοχής διακρίνονται επίσης ίχνη από υδραυλικό κονίαμα, ένδειξη για την ύπαρξη κινστέρνας στο εσωτερικό του πύργου. Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι σε αυτό το σημείο, στον χώρο εσωτερικά του τείχους, βρίσκονται δύο ακόμα μικρά κτίσματα, τα τοιχώματα των οποίων καλύπτονται επίσης με υδραυλικό κονίαμα.

Στη ΝΔ πλευρά, το τείχος σχηματίζει άνοιγμα πλάτους 1,50 μ. Το άνοιγμα αυτό δεν φαίνεται να είναι αποτέλεσμα τυχαίου ρήγματος, αφού οι παρειές του είναι μάλλον προσεκτικά δομημένες. Πιθανόν να πρόκειται για πυλίδα, που όμως – όπως διακρίνεται – κλείστηκε σε μεταγενέστερη οικοδομική φάση. Πάνω από την πυλίδα σώζονται κρημνισμένα τμήματα του υπερκείμενου τείχους.
Χαρακτηριστικό της τοιχοδομίας της Κοκκινιάς είναι η ακανόνιστη χρήση αργών λίθων διαφόρων μεγεθών, χωρίς καμία προσπάθεια κανονικότητας στην τοποθέτηση (αργολιθοδομή). Συχνά μάλιστα πρόκειται για ιδιαίτερα μεγάλου μεγέθους πέτρες από το φυσικό πέτρωμα της περιοχής. Το συνδετικό κονίαμα έχει αποπλυθεί λόγω της διάβρωσης της βροχής, σώζεται εντούτοις καθαρά στον πυρήνα του τείχους. Σε ορισμένα τμήματα, όπου διατηρείται το κονίαμα της εξωτερικής πλευράς, παρατηρείται στην κατασκευή χρήση κεραμίδων.

Στα τείχη της Κοκκινιάς δεν διακρίνονται κατασκευαστικές λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να παραπέμψουν σε διαφορετικές οικοδομικές φάσεις. Είναι μάλλον πιθανόν, λόγω και της ενιαίας τοιχοποιίας, το σύνολο των τειχών να ανήκει χρονολογικά στην ίδια περίοδο. Στο εσωτερικό του κάστρου σώζονται ερείπια πολλών κτηρίων, καλυμμένα σήμερα από βλάστηση. Ο χώρος είναι τεράστιος και χωρίς επιφανειακό καθαρισμό δεν μπορεί να σχηματιστεί σαφής εικόνα του οικισμού που είχε αναπτυχθεί εδώ. Διακρίνεται μόνο το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.

Στην Κοκκινιά έχει πραγματοποιηθεί επιφανειακή περισυλλογή κεραμικής. Σύμφωνα μάλιστα με τα αποτελέσματά της, στην περιοχή του κάστρου βρέθηκε τυπική μεσαιωνική κεραμική του 13ου -14ου αιώνα. Είναι επομένως λογικό στην Κοκκινιά να αναγνωριστεί ένας οχυρωμένος οικισμός της εποχής της Φραγκοκρατίας, που προφανώς, λόγω του μεγέθους του, κάλυπτε τις αμυντικές ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Είναι εντούτοις παράδοξο ότι για ένα τόσο μεγάλο οχυρωματικό σύνολο δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες τουλάχιστον μέχρι σήμερα.

Πηγές