Ερείπια μικρού Μεσαιωνικού πύργου-παρατηρητηρίου στο ανώτατο σημείο του αρχαίου φρουρίου «Πάνακτον».

Ιστορία

Το Πάνακτον ήταν σημαντικό αρχαίο Αθηναϊκό οχυρό στην περιοχή της δυτικής Πάρνηθας. Έλεγχε μία από τις κύριες ορεινές διαβάσεις από την Αττική προς τη Βοιωτία και βρισκόταν στο μέσο περίπου της διαδρομής Αθήνα-Θήβα.

Τα ερείπια του φρουρίου βρίσκονται σε ένα πλάτωμα πάνω από το χωριό Πράσινο στα Δερβενοχώρια.

Ως γνωστόν, τα αμιγώς αρχαία οχυρά δεν συμπεριλαμβάνονται στον Καστρολόγο. Στο Πάνακτον όμως, περί τα τέλη του 14ου αιώνα-αρχές 15ου, δηλαδή επί Φραγκοκρατίας, αναπτύχθηκε ένας μεσαιωνικός οικισμός.

Δεν γνωρίζουμε ποιοι ακριβώς ήταν οι κάτοικοι και οι άρχοντες του οικισμού ούτε την ιστορία του. Πάντως η περίοδος ίδρυσης και ύπαρξης του οικισμού συμπίπτει με την περίοδο κατά την οποίο στην ηγεσία του Δουκάτου των Αθηνών (όπου υπαγόταν μεγάλο μέρος της Στερεάς Ελλάδας) βρισκόταν ο φλωρεντινός οίκος των Ατσαγιόλι (Acciaiuoli). Οι Ατσαγιόλι ήταν υπήκοοι του βασιλείου της Νάπολης και διαφέντευαν στην περιοχή από το 1387 (όταν κατέρρευσε η κυριαρχία των Καταλανών) μέχρι το 1460, οπότε το Δουκάτο των Αθηνών καταλύθηκε από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή.

Από τον οικισμό, ο οποίος πρέπει να εγκαταλείφθηκε τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, σώζονται υπολείμματα διαφόρων κτισμάτων και μιας εκκλησίας αλλά όχι οχυρωματικές κατασκευές (εξ όσων γνωρίζουμε). Φαίνεται ότι τα αρχαία τείχη επαρκούσαν για την άμυνα.
Το μόνο οχυρωματικό στοιχείο από τη μεσαιωνική περίοδο είναι ο περί ου ο λόγος πύργος στην κορυφή, ο οποίος είναι χτισμένος με υλικά από το αρχαίο φρούριο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Η βάση του πύργου έχει διαστάσεις 6,64x6,69μ με πάχος τοίχων 1,40μ και είναι μικρότερος από άλλους πύργους της Βοιωτίας.

Η νότια πλευρά του πύργου σώζεται σε ύψος 2,80μ.

Πηγές