Στην είσοδο του χωριού Ίρια της Αργολίδας, πολύ κοντά στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, υπάρχουν τα ερείπια ενός κτίσματος που μάλλον ήταν πυργοκατοικία επί Τουρκοκρατίας.

Ιστορία

Η ιστορία της περιοχής των Ιρίων ξεκινά από την αρχαιότητα, όπως άλλωστε φανερώνει η αρχαία ονομασία Εἲρη από την οποία προέρχονται τα Ίρια.

Καθώς η περιοχή των Ιρίων και της Κάντιας ήταν εύφορη διαχρονικά κατείχε ιδιαίτερη σημασία για τους κατακτητές της. Μάλιστα, κατά την περίοδο της Α΄ Ενετοκρατίας (1394-1540) διεκδικήθηκε σθεναρά από τους Οθωμανούς, μέχρι να την καταλάβουν το 1540 έως το 1686. Στη συνέχεια πέρασε ξανά στα χέρια των Ενετών, όπως μαρτυρεί και η σχετική αναφορά στην απογραφή Grimani του 1700. Η περιοχή αυτή ανακατελήφθη το 1715 από τους Οθωμανούς, οι οποίοι την κράτησαν στην κατοχή τους μέχρι την απελευθέρωσή της στα χρόνια της Επανάστασης, το 1822.

Ο συγκεκριμένος πύργος δεν φαίνεται να είναι βυζαντινός ή φράγκικος ούτε ενετικός. Υποθέτουμε, με κάθε επιφύλαξη, ότι είναι μεταβυζαντινός/ οθωμανικός και χρησίμευσε μάλλον σαν πυργοκατοικία.

Σχετικά με τη χρονολόγηση του πύργου υπάρχει η παρακάτω γουστόζικη ιστορία, που πάντως είναι δύσκολο να επαληθευτεί:
Κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία ένας στρατιώτης από τα Κάτω Καρναζαίικα συνάντησε έναν γέρο Τούρκο, ο οποίος σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ήταν 140 χρονών (!) και υπήρξε οικοδόμος στην Αργολίδα. Ο Τούρκος θέλησε να μάθει αν σώζονται 3 πύργοι που έχτισε εκεί, εκ των οποίων δύο στα Ίρια. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, οι πύργοι πρέπει να χτίστηκαν περί το 1810.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το πυργόσπιτο έχει ορθογώνια κάτοψη. Μεγάλο μέρος της ανωδομής του έχει καταπέσει και ως εκ τούτου ο αριθμός των ορόφων που διέθετε παραμένει άγνωστος. Στη θέση όπου θα βρισκόταν η λίθινη σκάλα υπάρχει πλέον η δεξαμενή νερού του σύγχρονου υδραγωγείου του οικισμού. Η τοιχοποιία του κτηρίου αποτελείται από αργολιθοδομή με παχιές στρώσεις κονιάματος και τμήματα τούβλων, καθώς και επιμελημένους ακρογωνιαίους λίθους.

Τα ανοίγματα στο θολοσκεπές ισόγειο και στον όροφο αποτελούν μεταγενέστερες επεμβάσεις στο κτήριο. Διακρίνονται επίσης τυφεκιοθυρίδες που εξωτερικά διαμορφώνονται σε σχισμή και εσωτερικά διευρυμένες. Τέλος, η είσοδος του ορόφου σώζει διαμόρφωση που υποδηλώνει την ύπαρξη κινητής γέφυρας ως μέσο πρόσβασης στο κτίσμα.

Πηγές