Το φρούριο του Αποκόρωνα υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά βενετσιάνικα κάστρα του Κόλπου της Σούδας και της Κρήτης. Σήμερα σώζονται διάφορα ακαθόριστα ερείπια που δεν θυμίζουν καθόλου κάστρο.

Το Όνομα του Κάστρου

Στο λόφο Καστέλλι ανατολικά από τις Καλύβες στο νομό Χανίων υπήρχε κατά το Στράβωνα η αρχαία πόλη Ιπποκορώνιον. Εξ αυτού προφανώς προέκυψε η ονομασία του κάστρου από τους Ενετούς Castel Apicorno ή Bicorna που έδωσε το όνομα του σε όλη την επαρχία και στο δήμο και διατηρήθηκε μέχρι σήμερα σαν «Αποκόρωνας» παρόλο που δεν υπάρχει πια κάστρο.

Ιστορία

Η επαρχία του Αποκόρωνα κατά την Ενετοκρατία ήταν Καστελανία (“Di Apicorno”) με κεντρικό φρούριο, και έδρα του Καστελάνου. Το φρούριο ήταν χτισμένο στο λόφο «Καστέλι» ανατολικά του χωριού Καλύβες, από όπου η θέα σε όλο τον κόλπο είναι μοναδική. Σκοπός της οικοδόμησής του ήταν ο διοικητικός και στρατιωτικός έλεγχος της περιοχής, ο έλεγχος της εισόδου του Κόλπου, αλλά και των παραλίων όπου υπήρχε άφθονο νερό για τον ανεφοδιασμό των πλοίων.

Το φρούριο πρέπει να χτίστηκε στην αρχή της Ενετοκρατίας στην Κρήτη, δηλαδή τις πρώτες δεκαετίες του 13oy αιώνα. Κάποιες πηγές αποδίδουν την κατασκευή του στον Πεσκατόρε, τον Γενουάτη πειρατή που πρόλαβε για λίγο να προηγηθεί των Ενετών στην κατάληψη της Κρήτης, αλλά η απόδοση της κατασκευής τόσο πολλών κάστρων στον Πεσκατόρε είναι ούτως ή άλλως υπερβολική.

Το φρούριο ήταν αρκετά μεγάλο, γιατί σε έγγραφο του μηχανικού Monani (1631), αναφέρει ότι είχε τους περισσότερους κατοίκους από όλα τα φρούρια του νησιού.
Ο πειρατής Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα κατέστρεψε το φρούριο το 1538. Κατά την Οθωμανική κατάκτηση, το 1646, πριν προλάβουν οι Τούρκοι να το καταλάβουν, οι Ενετοί το αφόπλισαν και το εγκατέλειψαν. Οι Τούρκοι το επισκεύασαν, αλλά με την έναρξη της επανάστασης του 1821 έγινε αμέσως στόχος των επαναστατών, οι οποίοι και το κατέστρεψαν ολοσχερώς.

Από το φρούριο διατηρείται σήμερα μόνο η μπαρουταποθήκη, η οποία χρησιμεύει σαν κατοικία.

Πολύ πιθανόν πάντως μέρος των ερειπίων να είναι υπολείμματα του Κούλε που έχτισαν στις Καλύβες οι Τούρκοι το 1867 (αν και δεν είναι απολύτως εξακριβωμένο ότι εδώ ήταν η θέση εκείνου του κούλε).

Πηγές