Σε χαρακτηριστικό βράχο (με την ονομασία «Τρουλί») πάνω από το χωριό Ρόκκα Κισσάμου υπάρχουν τα ερείπια ενός κάστρου σε ένα σημείο με πολύ καλή φυσική οχύρωση.

Είναι σίγουρα βυζαντινό (στη θέση Ρωμαϊκού), ενώ δεν φαίνεται να αξιοποιήθηκε μεταγενέστερα από τους Ενετούς. Πιθανό να δημιουργήθηκε μετά την ανακατάληψη της Κρήτης από τους Άραβες τον 10ο αιώνα και να εγκαταλείφθηκε τον 13ο αιώνα.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Η θέση είχε σημαντικά στρατηγικά πλεονεκτήματα. Σε απόσταση μόλις 4,3χλµ. από την ακτή του ανατολικού άκρου του κόλπου Κισσάµου, εποπτεύει όλη τη βόρεια ακτή έχοντας τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με την ακρόπολη της Πολυρρήνειας (7χλµ.) και τη θέση του Μαλάθυρου (6χλµ.). Εντυπωσιακότερη είναι η οπτική επαφή μέσα από το άνοιγμα των λόφων στα ανατολικά με τον Κάστελο του Βαρύπετρου (22 χλµ. ανατολικά).
Ελέγχει επίσης την κάθοδο στην πεδιάδα Κισσάµου από τους ορεινούς όγκους στα νότια και ανατολικά, όπως και την αρτηρία από την περιοχή των Χανίων στην περιοχή Καστελίου Κισσάµου.

Ιστορία

Ο χώρος ήταν σε χρήση από τη μινωική εποχή. Η χρήση του συνεχίστηκε και αργότερα, στα υστερομινωικά, τα γεωμετρικά, αρχαϊκά, κλασικά, ελληνιστικά, ρωµαϊκά και βυζαντινά χρόνια.

Στη ΝΑ πλαγιά του βράχου και εκεί που τελειώνει το χωριό βρισκόταν βυζαντινός οικισμός, η κατοίκηση του οποίοι συνεχίστηκε και την ενετική περίοδο, σύμφωνα με επιφανειακά ευρήματα. Διάφορες κινστέρνες και λαξευµένες οικίες στο βράχο, στην κεκλιμένη αυτή περιοχή του του οικισμού χρονολογούνται στα ρωµαϊκά και βυζαντινά χρόνια.

Οι ντόπιοι διατηρούν παράδοση ότι το φρούριο κτίστηκε από το Νικηφόρο Φωκά. Ελλείψει άλλων πιο συγκεκριμένων πληροφοριών, θα δεχθούμε ότι το βυζαντινό φρούριο της κορυφής είναι του 10ου αιώνα.

Το φρούριο δεν αναφέρεται στον κατάλογο των οχυρώσεων που η 13η ΕΒΑ σχεδίασε για τις ανάγκες του συνεδρίου Βυζαντινής Οχυρωτικής του 2001, ούτε στον κατάλογο της έκθεσης Στρατιωτικής Αρχιτεκτονικής του 2000.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Στην κορυφή του λόφου Τρουλλί υπάρχουν ελάχιστα λείψανα Βυζαντινού φρουρίου, που είναι μια ευρύχωρη κινστέρνα (υδατοδεξαμενή), άλλες δύο μικρότερες και θεμέλια κτισμάτων μη αναγνωρίσιμων.

Η κατασκευή του βυζαντινού φρουρίου προκάλεσε μεγάλη καταστροφή προγενέστερων αρχαιολογικών ενδείξεων. Στα τείχη βρίσκονται ενσωματωμένα κεραµεικά θραύσματα πρώιμης εποχής σιδήρου και μεταγενέστερα.

Ο λόφος έχει φυσική πολύ ισχυρή αμυντικά θέση. Η βόρεια και δυτική πλευρά οριοθετείται από βραχώδεις γκρεμούς, ενώ στην ανατολική πλευρά υπάρχει βαθύ φαράγγι, χαρακτηριστικά που κάνουν το χώρο απρόσιτο σχεδόν.

Μόνο από τη νότια πλευρά υπάρχουν ίχνη οχυρώσεων. Στην επιφάνεια η έκταση είναι 80Χ40Χ50 µ. περίπου και ελάχιστα ίχνη κτισμάτων.

Στα όρια του σημερινού χωριού υπήρχε οχύρωση τα βυζαντινά χρόνια (πέρα από την οχύρωση στην κορυφή) μέρος του οποίου σώζεται ο οποίος σώζεται στη νοτιοδυτική άκρη του χώρου με τις λαξευμένες οικίες.

Πηγές