Ερείπια μεσαιωνικού πύργου σε ύψωμα με καλή φυσική προστασία, πάνω από ξωκλήσι της Αγ. Παρασκευής, 8 χλμ νότια από την Τρίπολη, 1,3 χλμ. νότια από την ακρόπολη του Αρχαίου Παλλαντίου.
Η θέση βρίσκεται 3 χλμ., ΝΔ από το σύγχρονο χωριό Παλλάντιο και 2 χλμ. Δ από τον μικρό οικισμό Εύανδρο της Αρκαδίας.

Το σημείο εποπτεύει τον κάμπο του Παλλαντίου νότια της Τρίπολης, τη βόρεια πλευρά της λίμνης Τάκα και τον δρόμο που οδηγούσε στην κορυφή του βουνού όπου κατά την Αρχαιότητα βρισκόταν το Ιερό του Διός Σωτήρος και της Αθηνάς Σωτείρας (αυτά τα Διισωτήρια ιερά Διός/Αθηνάς υπήρχαν και αλλού, π.χ. στον Πειραιά και στη Φιγάλεια).

Ιστορία

Δεν γνωρίζουμε τίποτα για την ιστορία του πύργου. Δεν έχει ταυτιστεί με κανένα από τα κάστρα και τους πύργους που αναφέρονται στις πηγές, ενώ δεν φαίνεται να έχει απασχολήσει ποτέ κανέναν ερευνητή – ούτε την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Η τοιχοποιία του δείχνει ότι είναι μεσαιωνικός. Προφανώς δεν είναι αρχαίος ούτε μεταβυζαντινός (οθωμανικός). Δεν αποκλείεται να ήταν φράγκικος, αλλά μάλλον κατασκευάστηκε κατά την Υστεροβυζαντινή Περίοδο, μετά την ανακατάληψη της περιοχής από τους Βυζαντινούς του Μυστρά. Οπότε, μια πιθανή περίοδος κατασκευής είναι περί τον 14ο αιώνα.

Δεν γνωρίζουμε την αρχική ονομασία του. Τον ονομάζουμε «Πύργο Παλλαντίου» λόγω γειτνίασης με το αρχαίο Παλλάντιο.

Ο Αρκάς αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Ρωμαίος (1874-1966) που ερεύνησε το Ιερό Διός/Αθηνάς (μάλλον τη δεκαετία του 1920) αναφέρει ότι η Αγία Παρασκευή ήταν Σκήτη Μοναχών. Ενδεχομένως ο πύργος να χρησίμευε για την προστασία του μοναστηριού.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος είναι χτισμένος με ημικατεργασμένες πέτρες. Στην κατασκευή έχει χρησιμοποιηθεί ασβεστοκονίαμα, ενώ τα κενά γεμίζονται με θραύσματα κεραμιδιών.

Σώζεται σε ύψος περίπου 3 μέτρων. Η είσοδος βρισκόταν στη νότια πλευρά.

Γύρω απ΄τον πύργο διακρίνονται δορυφορικά και άλλα ερείπια. Ίσως ο πύργος να είχε και προστατευτικό οχυρωματικό περίβολο. Μπορεί τελικά να υπήρξε μικρό κάστρο και όχι μόνο πύργος.

Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται πιο κάτω, είναι κατά ένα μέρος ενσωματωμένη στον βράχο. Το ιερό της βρίσκεται μέσα σε σπήλαιο, στα τοιχώματα του οποίου διακρίνεται αγιογράφηση (παρόλο που τα νεώτερα χρόνια έχει ασβεστωθεί). Το σπήλαιο συνεχίζεται για πάνω από 20 μέτρα μέσα στον βράχο. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το σπήλαιο συνεχιζόταν και οδηγούσε στον πύργο, όμως σήμερα δεν υπάρχει καμιά ένδειξη γι’ αυτό.

Παράλληλες Ιστορίες

Το αρχαίο Παλλάντιο θεωρείται η μητρόπολη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Από εδώ ξεκίνησαν Αρκάδες άποικοι με αρχηγό τους τον Εύανδρο, 60 χρόνια πριν τον Τρωικό Πόλεμο, πέρασαν στην ιταλική χερσόνησο και οίκησαν για πρώτη φορά τη Ρώμη. Εγκαταστάθηκαν αρχικά σε έναν από τους 7 λόφους της Ρώμης, τον οποίο ο Εύανδρος ονόμασε Παλα(ν)τίνο Λόφο προς τιμήν της γενέτειράς του ή, κατ’ άλλους, προς τιμή του πατέρα του Πάλλαντα (Πάλλας-Πάλλαντος).
Με τα χρόνια ο Παλατίνος Λόφος έγινε το κέντρο της πόλης και συνοικία με παροιμιωδώς πολυτελείς κατοικίες, κάτι που γέννησε τον όρο palatium, απ’ όπου προέρχεται η λέξη παλάτι που πέρασε στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες.

Η εκδοχή αυτή αναφέρεται από αρκετές ρωμαϊκές πηγές, σε διάφορες παραλλαγές: από τον Βιργίλιο στην Αινειάδα, από τον ιστορικό Τίτο Λίβιο, τον Στράβωνα, τον Πολύβιο κ.ά.
Η σύνδεση αυτή με τη Ρώμη είναι ο λόγος που ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αντωνίνος Πίος ανακήρυξε το αρχαίο Παλλάντιο ανεξάρτητη επικράτεια και της παραχώρησε προνόμια ελεύθερης πόλης.

Πηγές