Συγκρότημα κτιρίων με υπολείμματα οχύρωσης (και πύργου) λίγο έξω από το Μαρμάρι της Κω, σε πεδινή έκταση, που χρονολογείται από την εποχή των Ιπποτών και πιστεύεται ότι χρησίμευε σαν στρατόπεδο-φρούριο.

Το Όνομα του Κάστρου

Μεταγενέστερα, τα κτίρια χρησιμοποιήθηκαν για τον σταυλισμό ζώων, εξ ου και το όνομα.

Το μέρος αναφέρεται με διάφορες ονομασίες όπως Βακκολιά, Βωκολιές, Βουκολιά. Έχει επικρατήσει μάλλον το «Βοκκολιά» αν και το πιο σωστό θα ήταν το Βουκκολιά.

Σε κάθε περίπτωση η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ουσιαστικό βουκολία=αγέλη βοδιών, μάντρα βοδιών, από όπου προέρχεται το επίθετο βουκολικός.

Σύμφωνα με το ΔΙΑΡΚΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΩΝ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ θεωρείται κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος με τον τίτλο «Τα ερείπια των οχυρών Γαυκαλιές εις θέσιν Μαρμάρι».
Η ονομασία Γαυκαλιές απαντάται μόνο εδώ.

Το σημείο αναφέρεται και ως «Θόλοι».

Ιστορία

Ο Ιάκωβος Ζαράφτης γράφει Βοκκαλιές και Βωκολιές και σημειώνει:
«προς πλείονα δ'έτι επιφύλαξιν των κατοίκων οι κρατούντες την νήσον τότε γενναίοι ιππόται έκτισαν φρούρια πεδινά μετά τειχών παχέων και υψηλών ή εκκλησιών εις δύο μέρη. Εν παρά το Τιγκάκι και άλλο επάνω από το Μαρμάρι, εις α παρέμενον μοίραι ιππικού ισχυρού, προφυλάττουσαι αγρύπνως τους κατοίκους του Πυλίου, άτινα τώρα ονομάζονται Βωκολιές».

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Από την οχύρωση διατηρούνται τμήματα τριών ορθογώνιων θολοσκέπαστων χώρων που σχηματίζουν σε κάτοψη ένα Γ, όπως και ένας ορθογώνιος οχυρός πύργος. Ο ερειπωμένος στις μέρες μας πύργος, παρουσιάζει εσωτερικά διμερή οργάνωση, με ενδοεπικοινωνία.

Οι πλευρές του κτίσματος, εκτός από αυτήν στην οποία ανοίγονταν οι είσοδοί του, ενισχύονται με παράθυρα, από τα οποία γινόταν ο φωτισμός, αλλά και η άμυνα. Δεν είναι ακόμη σαφές αν ο πύργος προϋπήρχε ή αν είναι σύγχρονος του συγκροτήματος.

Κρίνοντας από την τοιχοδομία του συγκροτήματος, είναι πολύ πιθανό ότι αυτό οικοδομήθηκε κατά το 15ο ή τις αρχές του 16ου αιώνα, δηλαδή στα χρόνια της Ιπποτοκρατίας. Το συγκρότημα στις Βουκολιές φαίνεται ότι είχε το χαρακτήρα μιας αγροτικής, βιοτεχνικής ή αποθηκευτικής εγκατάστασης με έναν πύργο στο κέντρο του, ο οποίος στέγαζε τη φρουρά που προστάτευε το σύνολο αυτό και ενδεχομένως, σε περίπτωση επιδρομής, όλο το προσωπικό που απασχολούνταν εκεί.

Πηγές