Ένας απλός, τετράγωνος μεσαιωνικός πύργος που συνδυάζει ναό με πύργο. Λέγεται και Παναγία Τσάκαλη αλλά γιορτάζει της Μεσοπεντηκοστής. Βρίσκεται 600μ. ανατολικά από το χωριό Ασφενδιού (συνοικισμός Ασώματος) στην Κω.

Ιστορία

Δεν γνωρίζουμε κάτι για την ιστορία του πύργου

Οι πολεμίστρες τύπου χελιδονοουράς δηλώνουν ότι ο πύργος χτίστηκε πιθανότατα τον καιρό των ιπποτών του τάγματος του Αγίου Ιωάννη, τον 14ο ή 15ο αιώνα.

Φαίνεται πως ήταν μάλλον πυργοκατοικία, με πιθανή χρήση και σαν πύργος-παρατηρητήριο περιστασιακά, δεδομένου ότι έχει καλή ορατότητα προς την ακτή.

Έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι το όνομα μπορεί να σχετίζεται με την οικογένεια Τσοκαλλά (ή Τσουκαλά) που ήταν μεγαλοκτηματίες της περιοχής. Όμως σ’ αυτήν την περίπτωση, ο πύργος μπορεί να είναι αρκετά νεώτερος και όχι μεσαιωνικός, κάτι που δεν αποκλείεται (οι πολεμίστρες και τα υπόλοιπα οχυρωματικά στοιχεία μερικές φορές ήταν διακοσμητικά).

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος είναι διώροφος και αρχικά πρέπει να ήταν ολόκληρος σοβαντισμένος (υπάρχουν ίχνη σοβά στη ΝΑ γωνία). Η τοιχοποιία είναι συμπαγής λιθοδομή με συνδετικό κονίαμα και με γεμίσματα από τούβλα σε ορισμένα σημεία ενώ η πλευρά προς τη θάλασσα (η νότια) έχει και μερικά αγκωνάρια στις γωνίες.

Όπως αναφέρθηκε, οι πολεμίστρες είναι τύπου χελιδονοουράς, που στα Δωδεκάνησα ήταν χαρακτηριστικό στοιχείο των Ιωαννίτικων οχυρώσεων. Στη νότια πλευρά, η τοιχοποιία στη γωνιακή πολεμίστρα περιλαμβάνει και ένα θραύσμα από μια αρχαία κολόνα.

Σε δύο πλευρές, κάτω από τις πολεμίστρες κάποιες πέτρες της τοιχοποίας προεξέχουν κατά τρόπο που δείχνει ότι ήταν βάσεις καταχυστρών (που δεν σώζονται).

Στη νότια πλευρά ανοίγεται ένα μεγάλο παράθυρο στον όροφο. Η ύπαρξη αυτού του παραθύρου ενισχύει την υπόθεση ότι ο πύργος ήταν πρώτιστα κατοικία και όχι αμυντικός πύργος (οι αμυντικοί πύργοι δεν είχαν μεγάλα ανοίγματα). Βέβαια, υπάρχει το ενδεχόμενο, όταν πρωτοχτίστηκε ο πύργος, το άνοιγμα αυτό να ήταν η είσοδος του πύργου.

Η πόρτα της εκκλησίας και το υπέρθυρο ίσως έγιναν αρκετά αργότερα από την αρχική κατασκευή του πύργου, καθώς η παρέμβαση στο κτίσμα φαίνεται να έχει γίνει λίγο πρόχειρα.

Πηγές