Κάστρο και οχυρωμένος οικισμός σε πλάτωμα στην κορυφή του βραχώδους υψώματος Γαλατιανή (υψόμετρο 589 μέτρα) στο βόρειο τμήμα της Καλύμνου, βόρεια από τον οικισμό Αργινώντας.

Η άνοδος στο σημείο είναι δύσκολη (γι’ αυτό και δεν έχουμε καλές φωτογραφίες ούτε πολλές πληροφορίες). Η πρόσβαση σήμερα είναι δυνατή από δύσβατα μονοπάτια από τους οικισμούς Αργινώντα και Σκάλια.

Ο οικισμός δημιουργήθηκε κατά τον 7ο αιώνα όταν εμφανίστηκαν για πρώτη φορά οι Σαρακηνοί πειρατές στο Αιγαίο. Σημειωτέον ότι παρόμοιοι οχυρωμένοι οικισμοί σε απρόσιτα σημεία είχαν δημιουργηθεί εκείνη την εποχή (αλλά και στους επόμενους αιώνες) σε πολλά νησιά του Αιγαίου.

Φαίνεται πως οι οικισμός δεν κατοικήθηκε για πολλά χρόνια, διαφορετικά θα είχε αναπτυχθεί περισσότερο και θα υπήρχαν περισσότερα ευρήματα. Η πολύ δύσκολη πρόσβαση μπορεί να αποθάρρυνε τους πειρατές να πλησιάσουν, αλλά αποθάρρυνε και τον πληθυσμό να εγκατασταθεί μόνιμα. Πρέπει να εγκαταλείφθηκε νωρίς, τον 10ο αιώνα, αλλά σίγουρα θα χρησίμευσε ευκαιριακά και μετά την εγκατάλειψή του σαν καταφύγιο του πληθυσμού σε περιπτώσεις επιδρομών. Τον υπόλοιπο καιρό το κάστρο πρέπει να ήταν έρημο και χωρίς φρουρά εκτός, ίσως, από ένα-δυο βιγλάτορες.

Η οχύρωση καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 6 στρεμμάτων.

Ο οικισμός προστατεύεται από ισχυρό τείχος πάχους 1,60–2 μέτρων στη νότια και στη δυτική πλευρά του. Στη βόρεια και την ανατολική πλευρά δεν υπάρχει τείχος καθώς εκεί την προστασία εξασφαλίζει η διαμόρφωση του εδάφους (είναι γκρεμός).

Το τείχος δεν διατηρείται σε καθόλου καλή κατάσταση και μόνο γύρω από το άνοιγμα της πύλης στο νοτιοανατολικό τμήμα διατηρείται σε κάποιο σημαντικό ύψος (2,6μ).
Στο εσωτερικό υπάρχουν πολλά ερείπια από τις κατοικίες, σε κατάσταση θεμελίων. Όλες είχαν ορθογώνια κάτοψη, κολλητά συνήθως η μία με την άλλη, και κάποιες είχαν δύο χώρους. Οι στέγες είχαν κεραμοσκεπές.
Στα δυτικά της πύλης διακρίνονται δύο μεγάλες κτιστές υδατοδεξαμενές με θολωτή οροφή, εσωτερικών διαστάσεων 7,9✖3,7μ. Η μία από αυτές διατηρείται αρκετά καλά και είναι το καλύτερα διατηρημένο στοιχείο του κάστρου.

Στο ανατολικό άκρο του οχυρωματικού περιβόλου διασώζεται μια από τις πιο γνωστές εκκλησιες της Καλύμνου, η Παναγιά η Γαλατιανή (που είναι πολύ νεώτερη από το υπόλοιπο κάστρο).

Τα τελευταία χρόνια η Κάλυμνος έχει εξελιχθεί σε παγκόσμιο κέντρο αναρριχητικών δραστηριοτήτων με 70 αναρριχητικά πεδία και 1300 οργανωμένες διαδρομές. Το αναφέρουμε αυτό γιατί στο επίκεντρο όλης αυτής της δραστηριότητας βρίσκεται ο βράχος-βουνό της Γαλατιανής, και αυτό είναι ενδεικτικό για το πόσο απόκρημνη είναι η τοποθεσία και πόσο καλή ήταν η φυσική της οχύρωση.

Πηγές