Ερείπια μια κυλινδρικής μεσαιωνικής βίγλας στο ακρωτήριο Γερματά ή, αλλιώς, Άκρη Βιγλί, στην ακτή της νοτιοανατολικής Ρόδου, νότια από το Πλημμύρι, επάνω σε μια χερσονησίδα στη νότια άκρη της μεγάλης παραλίας «Πλημμύρι».

Περιγραφή μνημείου

Γενική Περιγραφή

Η στενόμακρη χερσονησίδα «Άκρα Βιγλί» ή «Άκρα Γερματά», στη νοτιοδυτική άκρη του όρμου Πλημμυρίου, έχει στο ανώτερο σημείο της τα ερείπια μια βίγλας από τον καιρό των Ιπποτών της Ρόδου.
Ο Peter Lock (2006) επισημαίνει τη θέση ως “Cape Jeremias”, μπερδεύοντας προφανώς το ελληνικό όνομα Άκρα Γερματά.
Η βίγλα σημειώνεται επίσης και στον ναυτικό χάρτη του Βρεταννικού Ναυαρχείου ως σημείο αναφοράς με την ένδειξη “short black tower” (The Mediterranean Pilot, Vol. 4, London 1941, p. 258).

Ο μικρός ερειπωμένος πύργος (διάμετρος 3,8m) βρίσκεται στο μέσο περίπου της χερσονησίδας, σε υψόμετρο 13m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στέκεται ακόμα σε ύψος περί τα 5m που είναι σχεδόν το αρχικό του ύψος (Lock 2006), και φαίνεται πως αποτελούνταν από ένα συμπαγή όγκο (με μπαζωμένο το εσωτερικό) με ένα παραπέτο μέρος του οποίου σώζεται (ο λεγόμενος “τύπος πλατφόρμας”, βλ. και τον πύργο στο ακρωτήριο Φούρνων στη δυτική ακτή της Ρόδου). Οπότε, θα μπορούσε να ανέβαινε κανείς στο επάνω μέρος της βίγλας μόνο με τη χρήση σκάλας.
Στην κατασκευή έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες πέτρες, οι περισσότερες όχι από τη γύρω περιοχή. Σχηματίζουν ευδιάκριτους δόμους με γεμίσματα από τούβλα. Πολλά από τα δομικά υλικά φαίνεται να έχουν χρησιμοποιηθεί σε δεύτερη χρήση.

Δεδομένου ότι έχουν εντοπισθεί ίχνη αρχαίου και Βυζαντινού οικισμού στη βόρεια πλευρά του όρμου Πλημμυρίου (Berg 1862, p. 159), είναι πιθανό η Άκρα Βιγλί να ήταν η θέση ενός πύργου που προστάτευε τον όρμο στο παρελθόν όταν θα χρησίμευε για λιμάνι. Επιπλέον στην περιοχή πέριξ του πύργου υπάρχουν ίχνη μεσαιωνικού οικισμού.

Όπως και στη βίγλα στο Ακρ. Φούρνων ίσως να υπήρχε και εδώ οχύρωση που έφραζε την πρόσβαση από την ξηρά στη χερσονησίδα. Ίσως υπήρχαν στο ακρωτήριο και οικήματα για τη στέγαση της φρουράς, με τα οποία πιθανό να σχετίζεται η ύπαρξη μιας υδατοδεξαμενής στον βράχο.

Η βίγλα είχε οπτική επαφή με άλλους πύργους και οχυρώσεις του νησιού (μεταξύ άλλων: το σημείο όπου υπήρχε η βίγλα Πλημμυρίου, με την βίγλα που πιθανολογείται ότι υπήρχε στον Μαύρο Κάβο, και το Βουνί , μια κορυφή κοντά στο χωριό Μεσαναγρός, όπου υπήρχε Βυζαντινή οχύρωση).

Ιστορία του μνημείου
Ο πύργος χτίστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος κατασκευής ενός δικτύου βιγλών και παρατηρητηρίων του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη (Hospitaller Knights) στο νησί της Ρόδου προς τα τέλη του 15ου αιώνα. Οι λεπτομέρειες και οι ακριβείς ημερομηνίες δεν είναι γνωστές.

Άλλες πληροφορίες

Πηγές