Ερείπια κάστρου στον επιμήκη λόφο πάνω από τη Χαιρώνεια Βοιωτίας. Πρόκειται για την αρχαία ακρόπολη της Χαιρώνειας, που από ό,τι φαίνεται (από τις επεμβάσεις στην τοιχοποιία και στον πύργο) χρησιμοποιήθηκε και κατά τον Μεσαίωνα χωρίς όμως να γίνει ποτέ σπουδαίο κάστρο.

Το παλιό όνομα της Χαιρώνειας, μέχρι το 1928, ήταν «Κάπραινα» που ήταν η μεσαιωνική ονομασία του χωριού. Η προέλευση αυτού του ονόματος συνδέεται ετυμολογικά με τη λέξη Κάπρος που σημαίνει αγριογούρουνο.

Ιστορία

Η αρχαία Χαιρώνεια ήταν σημαντική πόλη της Βοιωτίας. Η πιο σπουδαία προσωπικότητα της ιστορίας της υπήρξε ο ιστορικός Πλούταρχος (1ος αι. μ.Χ.) ο οποίος πέρα από το συγγραφικό του έργο υπήρξε και αρχιερέας του Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών επί 29 χρόνια, ενώ, σε προχωρημένη ηλικία, διετέλεσε άρχων Αχαΐας, διορισμένος από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα..

Για την ιστορία της μεσαιωνικής Χαιρώνειας δεν ξέρουμε πολλά πράγματα. Προφανώς υπήρξε φράγκικο φέουδο, αλλά πολύ πιθανό η ακρόπολη να ήταν σε χρήση σαν φρούριο και από τη Βυζαντινή περίοδο.
Η μόνη διαθέσιμη πληροφορία από ιστορική πηγή είναι ένα έγγραφο του 1380-1381 όπου αναφέρεται κάποιος Pere de Bellestar ως κύριος της Κάπραινας (La Cabrena) και του Patricio (που έχει ταυτιστεί με το χωριό Υψηλάντης, όπου υπάρχει φράγκικος πύργος).
Ο εν λόγω φεουδάρχης Πέτρος του Bellestar ήταν πιθανότατα Καταλανός.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Η αρχαία ακρόπολη είναι κτισμένη επάνω σε πέντε διαδοχικές προεξοχές της κορυφογραμμής του λόφου Πετραχού, που αρχίζουν από το βράχο του αρχαίου θεάτρου, δυτικά από το χωριό, και συνεχίζουν σε σχεδόν ευθεία γραμμή στο πιο ψηλό σημείο του λόφου.

Τα αρχαία τείχη είναι ευκρινή σε δύο από τις κορυφές του λόφου. Στην ψηλότερη από τις δύο υπάρχουν τα ερείπια τετράγωνου αρχαίου πύργου, ο οποίος έχει δεχτεί μεσαιωνικές παρεμβάσεις και όλα δείχνουν πως αποτέλεσε το ακροπύργιο (Donjon) του φράγκικου κάστρου.

H είσοδος βρισκόταν στην ανατολική πλαγιά του λόφου, την πιο ομαλή, η οποία προστατεύεται από ισχυρό μεσαιωνικό τείχος, χτισμένο με αργολίθους, που στερεώνονται με κεραμικά θραύσματα και ασβεστοκονίαμα. Το μεσαιωνικό τείχος σε κάποια σημεία ξεπερνάει σε ύψος τα 5 μέτρα. Το τείχος σε άλλα σημεία είναι πλατύ ένα μέτρο και σε άλλα δύο μέτρα (ανάλογα με την περίοδο κατασκευής, προφανώς).
Το αρχαίο τείχος είναι κατασκευασμένο κατά την ισοδομική τεχνοτροπία με κατεργασμένες γκριζόμαυρες πέτρες διαστάσεων 1,30μ.✖1,00μ.✖0,60μ.

Θρύλοι και Παραδόσεις

Στον βράχο της ακρόπολης της Χαιρώνειας υπάρχει μικρό σπήλαιο 80 τ.μ. που σύμφωνα με την τοπική παράδοση ήταν ο «τόπος συγγραφής» του Πλουτάρχου.
Αυτό μάλλον δεν αληθεύει καθώς ο Πλούταρχος που ήταν από τις μεγαλύτερες διασημότητες της εποχής του, με υψηλές θέσεις και μεγάλες διασυνδέσεις (με συγκλητικούς και αυτοκράτορες), δεν είχε κανέναν λόγο να κάθεται να γράφει μέσα σε σπηλιές.

Πηγές