Το χωριό Μαρουλάς είναι κτισμένο στην κορυφή ενός λόφου, κοντά στο Ρέθυμνο και σε υψόμετρο 240 μέτρων.

Ο Μαρουλάς δεν είναι πολυδιαφημισμένος τουριστικός προορισμός, είναι όμως ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων παραδοσιακός οικισμός που περιλαμβάνει και δύο πύργους.
Ο ένας από τους πύργους, που αναφέρεται στον Καστρολόγο ως «Πύργος Μαρουλά Ι», είναι ο μεγαλύτερος και δεσπόζει στο κέντρο του χωριού, ενώ ο άλλος, αναφερόμενος ως «Πύργος Μαρουλά ΙΙ», βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του οικισμού, είναι μικρότερος και πιο παραμελημένος.

Η παρούσα σελίδα αναφέρεται στον «Πύργο Μαρουλά Ι» στο κέντρο του χωριού.

Ιστορία

Ο οικισμός αναπτύχθηκε και διαμορφώθηκε κυρίως την περίοδο της Ενετοκρατίας δηλαδή μετά το 1205) αν και υπάρχουν υποθέσεις ότι η περιοχή κατοικούνταν από πολύ νωρίτερα, ίσως και από τη Μινωική εποχή. Σώζονται μέχρι σήμερα πολλά μεσαιωνικά κτίσματα, και κάποια από αυτά έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως πολεμίστρες, οικόσημα, εντυπωσιακές πόρτες, καμάρες.

Οι Τούρκοι ήρθαν στον Μαρουλά μάλλον μετά το 1647 (χρονιά που κατελήφθη το Ρέθυμνο) και χρησιμοποίησαν τους ενετικούς πύργους σαν φρουραρχεία και ορμητήρια.
Η χρήση των πύργων συνεχίστηκε και μετά την Τουρκοκρατία. Μετά το ‘22 φιλοξένησαν Μικρασιάτες πρόσφυγες. Εγκαταλείφθηκαν μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο συγκεκριμένος πύργος αυτής της σελίδας -ο Πύργος Μαρουλά Ι- είναι χωρίς αμφιβολία το σήμα κατατεθέν του χωριού καθώς είναι επιβλητικός και ορατός από μεγάλη απόσταση. Κατασκευάστηκε από τους Ενετούς μάλλον τον 16ο αιώνα ή λίγο νωρίτερα.

Είναι τριώροφος με ύψος 14 μέτρα και έχει οπτική επαφή με τη Φορτέτσα Ρεθύμνου. Πιθανόν να ήταν κατοικία τοπικού άρχοντα, αλλά είχε σίγουρα και αμυντικό χαρακτήρα διαθέτοντας μάλιστα και καταχύστρα (ζεματίστρα)

Βάσει μετρολογικής ανάλυσης της τοιχοποίας, η κατώτατη στάθμη (ισόγειο) ανήκει στην Ενετοκρατία, ενώ ο κορμός (δύο άνω όροφοι) ανήκουν κατά πάσα πιθανότητα σε μια πρώιμη περίοδο της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη.

Στον Μαρουλά υπήρχαν αρχικά και άλλοι πύργοι: Υπήρχε ένας τρίτος πύργος στο υψηλότερο σημείο του ανατολικού τμήματος του χωριού, από τον οποίο σώζεται μόνο η σκαρπωτή βάση και τμήμα των τοίχων του ισογείου.
Τέταρτος πύργος, ή μάλλον πυργοκατοικία (η οποία δεν περιλαμβάνεται στον Καστρολόγο), σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση στο κέντρο περίπου του χωριού του οποίου, επίσης, η κατώτατη στάθμη ανήκει στη Ενετοκρατία, οι όροφοι (α΄ και β΄) στην πρώιμη τουρκοκρατία. Όλα τα παραπάνω δεν έστεκαν μόνα, αλλά μαζί με κατοικίες, αποθήκες και ελαιοτριβεία, σχημάτιζαν αυτοτελείς οχυρωμένους πυρήνες.

Τη δεκαετία του 1990 ο Δήμος Ρεθύμνου αγόρασε τον πύργο και τον αναστήλωσε.

Πληροφορίες για τον Επισκέπτη

Ο Μαρουλάς έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός (ΦΕΚ 1226/Β/25-11-1980) και παραδοσιακός οικισμός μέσης πολιτιστικής αξίας (κατηγορία ΙΙ) (ΦΕΚΔ 728/1995).

Πηγές