Το Τείχος Δυμαίων ή Κάστρο της Καλόγριας είναι προϊστορική μυκηναϊκή ακρόπολη στην Αχαΐα που ήταν σε πλήρη χρήση κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και στην Ενετοκρατία και εξακολούθησε να χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς σκοπούς μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Βρίσκεται 35 χιλιόμετρα από την Πάτρα στο ακρωτήριο του Αράξου, στα Μαύρα βουνά, και στα όρια του πρώην δήμου Λαρισσού.

Το Όνομα του Κάστρου

Ονομάστηκε τείχος Δυμαίων γιατί βρισκόταν στην Δυμαία χώρα και κάστρο της Καλόγριας (σύγχρονη ονομασία) από την ομώνυμη παραλία που βρίσκεται κοντά του.

H αρχαία ονομασία της θέσης δεν είναι γνωστή, το όνομα «Τείχος Δυμαίων» είναι συμβατική ονομασία οφειλόμενη στον ιστορικό Πολύβιο. Από κάποιους αρχαιολόγους πιστεύεται ότι στην θέση του ήταν κατά την αρχαιότητα η πολίχνη Λάρισα.

Ιστορία

Το τείχος χτίστηκε προς το τέλος της εποχής του χαλκού, πιθανότατα περί το 1300 π.Χ., και έμεινε σε χρήση μέχρι την Ενετοκρατία. Εγακταλείφθηκε το 18ο αιώνα, αλλά χρησιμοποιήθηκε ξανά το 1943 από τις ιταλικές και γερμανικές δυνάμεις κατοχής που γκρέμισαν μέρος των τειχών για να ανοίξουν είσοδο για αυτοκίνητα και κατασκευάζοντας πολυβολεία, καταστρέφοντας με αυτόν τον τρόπο μεγάλο μέρος από το αρχαίο μνημείο.

Σύμφωνα με την μυθολογία, το τείχος το έχτισε ο Ηρακλής όταν πολεμούσε τους Ηλείους του Αυγεία και το χρησιμοποίησε σαν ορμητήριο του Το τείχος ήταν μια οχυρή θέση που προστάτευε την κατοικία του ηγεμόνα της περιοχής και αποτελούσε το διοικητικό της κέντρο. Το τείχος χρησιμοποιήθηκε σαν ορμητήριο των Δυμαίων κατά των Ηλείων, και μάλιστα περίπου το 220 π.Χ. καταλήφθηκε από τους Ηλείους και τον στρατηγό Ευριπίδα για να το ξαναπάρουν πίσω οι Δυμαίοι με τη βοήθεια του Φιλίππου Ε΄ της Μακεδονίας.

Κατά τη Φραγκοκρατία, στην περιοχή αναφέρεται το Κάστρο του Φαναρίου της Μάλτας, που πιθανολογείται ότι μπορεί να ήταν το τείχος Δυμαίων. Η ταύτιση αυτή δεν μπορεί να αποδειχθεί, αλλά προτείνεται δια της εις άτοπον απαγωγής (επειδή δεν υπάρχει εκεί γύρω στην Αχαΐα κάποιο άλλο κάστρο από αυτά που αναφέρονται στην ενετική λίστα του 1471 που θα μπορούσε να είναι το «Φανάρι της Μάλτας»).

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Τα τείχη του κάστρου ήταν κυκλώπεια, είχαν μήκος 200 μέτρα, 10 μέτρα ύψος και 5 μέτρα πάχος. Κατά καιρούς -και ιδιαίτερα κατά την Ενετοκρατία- έγιναν διάφορες προσθήκες και ενισχύσεις. Το τείχος διασώζεται ακόμα και σήμερα και έχουν γίνει εργασίες αναστηλώσεως του.

Ο λόφος προστατεύεται από τα Δ και ΝΔ από τη φυσική οχύρωση, που προσφέρει η απόκρημνη πλαγιά και κατά την αρχαιότητα η θάλασσα, η οποία σήμερα έχει μεταβληθεί σε έλη από τις προσχώσεις του ποταμού Λαρίσσου. Τις άλλες πλευρές του λόφου προστατεύει το μυκηναϊκό κυκλώπειο τείχος. Η πρόσβαση γινόταν από την κύρια πύλη στα νοτιοανατολικά, τη «μέση» πύλη στα βόρεια και την, κατεστραμένη σήμερα, βορειοδυτική πύλη.

Πηγές