Κάστρο στο ακρωτήριο «Παλιόκαστρο» στη βορειοδυτική ακτή της Μυτιλήνης, 16 χλμ νοτιοδυτικά της Μήθυμνας.
Στην αρχαιότητα εκεί ήταν η αρχαία Άντισσα, αργότερα υπήρχε η Βυζαντινή καστροπολιτεία των Αγίων Θεοδώρων και τον 14ο αιώνα Γενοβέζικο κάστρο.

Ιστορία

Η περιοχή κατοικήθηκε ήδη από την προϊστορική εποχή. Η ίδρυση της πόλης πραγματοποιήθηκε την Πρωτογεωμετρική εποχή. Η αρχαία πόλη ήταν μια από τις έξι πόλεις της Λέσβου και καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. επειδή οι κάτοικοι βοήθησαν το Μακεδόνα στρατηγό Αντήνορα. Αργότερα κατοικήθηκε ξανά και ως οικισμός πλέον μαρτυρείται στον 2ο αι. μ.Χ (Κλαύδιος Πτολεμαίος 5.2.19).

Πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης ιδρύθηκε στην βυζαντινή εποχή το «Κάστρο των Αγίων Θεοδώρων». Το κάστρο αυτό περιγράφεται ως αξιοθαύμαστο από κάποιες πηγές αλλά δεν είναι εντελώς βέβαιο ότι ταυτίζεται με τη συγκεκριμένη οχύρωση και την αρχαία Άντισσα (είναι πάντως το πιο πιθανό). Το τελικό «Οβριόκαστρο», στο οποίο οφείλεται και η σημερινή ονομασία της περιοχής έχει κατασκευαστεί από τους Γατελούζους, την οικογένεια των Γενοβέζων που ήταν ηγέτες της Λέσβου.

Ως γνωστόν, το 1355 η Μυτιλήνη παραχωρήθηκε ως προίκα στην αδελφή του αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου, στο γάμο της με τον Γενοβέζο Francisco Gattelusio. Έτσι οι Γατελούζοι ήταν οι ηγεμόνες του νησιού από τα μέσα του 14ου αιώνα μέχρι το 1462. Στην περίοδο αυτή έκτισαν ή επισκεύασαν πολλά κάστρα στο νησί μεταξύ των οποίων και το κάστρο των Αγίων Θεοδώρων το οποίο εκείνη την εποχή αναδείχθηκε σε σπουδαίο κάστρο και καστροπολιτεία.

Οι Γατελούζοι ενίσχυσαν την οχύρωση με πύργους και παραθαλάσσια τείχη.

Το 1462 το κάστρο και ολόκληρη η Μυτιλήνη παραδόθηκε από τους Γατελούζους αμαχητί στους Τούρκους με συμβολαιογραφική πράξη.

Το επόμενο έτος ο Ενετός ναύαρχος Ορσάτιο Ουστινιάνι επιχείρησε να καταλάβει την πόλη αλλά απέτυχε και αποχώρησε παίρνοντας μαζί τους πολλούς από τους κατοίκους που τον είχαν βοηθήσει και οι οποίοι μετοίκησαν στη Βόρειο Εύβοια.

Ίσως μετά από αυτό το περιστατικό ή ίσως λίγο αργότερα μέσα στον 16ο αιώνα, για άγνωστο λόγο η πόλη καταστράφηκε. Το μέγεθος της καταστροφής αυτής της άλλοτε σπουδαίας πόλης είναι τέτοιο που είναι δύσκολο να αποδοθεί σε φυσικά αίτια.

Τελευταία αναφορά στους Αγίους Θεοδώρους γίνεται σε τουρκικό έγγραφο απογραφής του πληθυσμού του 1602.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Μέσα στην πόλη έχουν εντοπισθεί λείψανα κατοικιών και περιμετρικά λείψανα τείχους κατασκευασμένου κατά το «έμπλεκτο σύστημα» δόμησης (με λιθόπλινθους στις παρειές και γέμισμα από αργούς λίθους).

Το κάστρο έχει σχήμα πενταγώνου με πλάτος150 μέτρα στο «λαιμό», στο μέσο 191 μέτρα και μήκος 181 μέτρα. Το εμβαδόν του είναι 35,114 τ.μ. και η περίμετρος 626 μέτρα.

Η πύλη βρίσκεται στη νότια πλευρά όπου διακρίνεται και αμυντική τάφρος.

Το τεχνητό λιμάνι της πόλης βρίσκεται σε απόσταση 270 μέτρων από την ανατολική πλευρά της χερσονήσου

Πηγές