Υπολείμματα οχυρωματικού τείχους σε λόφο σχήματος κόλουρου κώνου πάνω από την παραλία της Πλατιάς Άμμου και του Κόκκινου Νερού, στα παράλια του νομού Λάρισας.

Ιστορία

Το τείχος είναι μεσαιωνικό, αλλά η θέση δεν έχει ερευνηθεί συστηματικά και δεν είναι ακριβώς γνωστό περί τίνος πρόκειται.

Αρκετοί μελετητές ταυτίζουν τη θέση με την αρχαία πόλη Ευρεμεναί που μαζί με άλλες πόλεις της Θεσσαλίας αναπτύχθηκε τον 4ο αι. π.Χ, και συνέχισε να υπάρχει ως «Ευρυμένη» μέχρι και τον 5ο μ.Χ. αιώνα, αλλά όχι τον 6ο δεδομένου ότι δεν συμπεριλαμβάνεται στον Συνέκδημο του Ιεροκλέους (μια καταγραφή των πόλεων της ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας). Άλλοι μελετητές όμως τοποθετούν τις Ευρυμενές πιο βόρεια, στο Στόμιο ή στο Ομόλιο.

Ανεξάρτητα αν πρόκειται για τις Ευρυμενές ή όχι, η οχύρωση στο Κόκκινο Νερό θεωρείται λόγω τεχνοτροπίας πώς ανήκει στην πρωτοχριστιανική περίοδο, δηλαδή στον 4ο ή 5ο ή το πολύ τον 6ο αιώνα μ.Χ. Ο τρόπος κατασκευής, η θέση, ακόμα και ο τρόπος που έχει διασωθεί ένα τμήμα της οχύρωσης θυμίζει πολύ το γειτονικό κάστρο της Βελίκας. Πιθανότητα τα δύο κάστρα να ανήκουν στην ίδια περίοδο και να κατασκευάστηκαν (ή να ανακατασκευάστηκαν) επί Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα.

Η οχύρωση και ο οικισμός τον οποίο προστάτευε φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκαν μετά τον 7ο αιώνα, όπως συνέβη και με το κάστρο της Βελίκας. Αυτό πιθανότατα συνέβη λόγω της καθόδου των Σλάβων που από τότε, και για τους επόμενους αιώνες, επικράτησαν σε όλη της Θεσσαλία. Κάποια στιγμή είναι εξαιρετικά πιθανό ο οικισμός να ξαναχρησιμοποιήθηκε (ίσως για λίγο) την περίοδο που απεκατεστάθη η κυριαρχία του Βυζαντίου και στις ανατολικές πλαγιές του Κισσάβου αναπτύχθηκε (μεταξύ 9ου και 13ου αι.) μια ανθηρή και ακμάζουσα Μοναστική κοινότητα με την επωνυμία όρος των Κελλιών.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το μόνο ορατό σημείο της οχύρωσης είναι ένα τμήμα του τείχους μήκους 50 μέτρων περίπου που διατηρείται σε αρκετό ύψος. Μεγάλο μέρος της υπόλοιπης οχύρωσης φαίνεται ότι καλύπτεται από την πυκνή και αδιαπέραστη βλάστηση, ενώ σίγουρα οι επιχωματώσεις στο πέρασμα των αιώνων έχουν καλύψει ένα μεγάλο μέρος.

Το 2012, μια 12μελής ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διεξήγαγε μια πενθήμερη (!) αρχαιολογική έρευνα στο χώρο. Τότε καθαρίστηκε από τη βλάστηση τμήμα του νότιου σκέλους της οχύρωσης, ενώ έγιναν τομές στο εσωτερικό, με τις οποίες αποκαλύφθηκαν δύο κτιστές δεξαμενές, μέρος τεράγωνου πύργου, μια κλίμακα ανόδου στον περίδρομο καθώς και κτίριο κάτω από αυτή. Από τα ευρήματα επιβεβαιώθηκε ότι η οχύρωση είναι κτισμένη στην πρωτοβυζαντινή περίοδο, ενώ ίσως να χρησιμοποιήθηκε και στη μεσοβυζαντινή, διότι το ανώτερο στρώμα της επίχωσης είναι σχετικά νεώτερο.

Αυτό που σώζεται και είναι σήμερα ορατό ήταν τμήμα του νότιου οχυρωματικού περιβόλου του κάστρου. Ο περίβολος πρέπει να προστάτευε ολόκληρο το λόφο που υψώνεται ανάμεσα στις δύο παραλίες σχηματίζοντας ένα πλάτωμα στην κορυφή. Πρέπει να υπήρχαν τείχη και στην (όχι και τόσο απόκρημνη) πλευρά προς τη θάλασσα. Αν κάνουμε τη λογική υπόθεση ότι ο οχυρωματικός περίβολος περιέβαλλε όλον τον κολουροειδή λόφο, συμπεραίνουμε ότι το αρχικό τείχος είχε περίμετρο περί τα 800 μέτρα εσωκλείοντας μια επιφάνεια 45 περίπου στρεμμάτων, που δεν έχει ερευνηθεί ποτέ.

Πηγές