Υπολείμματα από την οχύρωση ενός σχετικά μεγάλου κάστρου, που περιέκλειε και οικισμό, σε ύψωμα δυτικά από τα χωριά Πλακάδος και Παλαιόκηπος στην περιοχή του τέως δήμου Γέρας.

Ιστορία

Η ιστορία του κάστρου δεν είναι γνωστή.

Η οχύρωση είναι μεσαιωνική αλλά απροσδιόριστης χρονολογίας παρουσιάζοντας ομοιότητες με άλλα ερειπωμένα κάστρα στο εσωτερικό της Λέσβου, όπως της Αγιάσου, το Χαλαντρόκαστρο (που είναι χτισμένο σε παρόμοιας μορφολογίας βράχο) κλ.π.
Δεν υπάρχουν αναφορές από ιστορικές πηγές για όλες αυτές τις οχυρώσεις. Φαίνεται πως ήταν, αρχικά, κατασκευές της μεσοβυζαντινής περιόδου, μάλλον των σκοτεινών χρόνων (μεταξύ 7ου και 9ου αιώνα), όταν Σαρακηνοί και άλλοι πειρατές άρχισαν να λυμαίνονται το Αιγαίο. Στην πλειοψηφία τους τα κάστρα αυτά συνέχισαν να χρησιμοποιούνται τουλάχιστον μέχρι την γενοβέζικη περίοδο των Γατελούζων (1355-1462). Μερικά χρησιμοποιήθηκαν και κατά την Τουρκοκρατία.
Το κάστρο της Γέρας, ειδικά, δεν πρέπει να χρησιμοποιήθηκε κατά την Τουρκοκρατία καθώς οι Οθωμανοί δεν ευνοούσαν καθόλου την παραμονή χριστιανικών πληθυσμών σε απρόσιτα και οχυρωμένα μέρη.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο καταλαμβάνει μια έκταση 28,5 στρεμμάτων, περίπου, εντός μιας περιμέτρου 740 μέτρων. Η κάτοψη είναι μη κανονικό εξάγωνο με μέγιστο μήκος 300 μέτρα (στον άξονα ΒΔ-ΝΑ). Η περίμετρος δεν είναι οχυρωμένη σε όλο της το μήκος επειδή κάποιες πλευρές, η βορεινή και η ανατολική, έχουν επαρκή φυσική προστασία από τα απόκρημνα βράχια.

Η οχυρωμένη πλευρά είναι κυρίως η δυτική (που σπάει σε ΒΔ και ΝΔ) που υπερασπίζεται μια ομαλή ελαιόφυτη πλαγιά. Η οχύρωση αυτής της πλευράς είναι ισχυρή με χοντρά τείχη, πολεμίστρες και πύργους.

Σε αυτήν την πλευρά στο ΒΔ τμήμα υπάρχει ο μεγάλος ημικυκλικός πύργος, ύψους 5 μέτρων, με διπλό κλιμακοστάσιο εσωτερικά. Κοντά του, λίγο πιο βόρεια, σώζεται ένας μικρότερος τριγωνικός πύργος και παραδίπλα ένας ακόμα ημικυκλικός πύργος. Το τείχος σταματά καθώς πλησιάζει στην απόκρημνη βορινή πλευρά. Ίσως ένα μέρος του έχει καταστραφεί ή κατολισθήσει σε αυτό το σημείο.

Λίγο πιο νότια από τον μεγάλο 5μετρο πύργο υπάρχει το άνοιγμα της πύλης του οχυρού, με κατώφλι και μπάζα από τον γκρεμισμένο πύργο που προστάτευε την πύλη.

Στη συνέχεια πιο κάτω, το τείχος στρέφεται προς τα ΝΑ, προστατεύοντας μια ομαλή, άδενδρη, βραχώδη κατωφέρεια. Σε αυτό το τμήμα, που σταματά στην απόκρημνη νότια πλευρά, ενισχύεται, με 5 προμαχώνες, (ένας τετράγωνος, τρεις τριγωνικοί και, στη ΝΔ γωνία, ένας ημικυκλικός).
Το τείχος έχει πάχος 2,60 μ., και ύψος που φθάνει στο νότιο τμήμα, 2,30 μέτρα. Αποτελείται από δύο παρειές (εξωτερική και εσωτερική) λιθεπένδυσης από ημικατεργασμένους λίθους με ενδιάμεσο συμπαγή πυρήνα από πέτρες, κεραμίδια και κουρασάνι.

Στο εσωτερικό του κάστρου, λίγο μετά την πύλη, υπάρχει μια μεγάλη υπόγεια (τώρα ασκεπής) θολωτή δεξαμενή, ενώ θεμέλια κτισμάτων παρατηρούνται στην ανατολική, απόκρημνη πλευρά, καθώς και άφθονη κεραμική αγγείων, τούβλων και κεραμιδιών από κτίσματα.

Πηγές