Το φρούριο του Aγίου Νικολάου είναι μεμονωμένο οχυρό που καταλαμβάνει τη βόρεια απόληξη του ομώνυμου μόλου του λιμανιού της Ρόδου και περιλαμβάνει διαδοχικές ενισχύσεις και επεκτάσεις μετά από καταστροφές των πολιορκιών κατά τις οποίες λειτούργησε ως «κλειδί για την άμυνα της πόλης».

Κτίστηκε από το Μεγάλο Μάγιστρο του τάγματος του Αγίου Ιωάννη Zacosta γύρω στα 1464-67 στο μόλο του Μαντρακιού. Στη θέση του ως το 1460 υπήρχε μόνο η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου.

Από την πολιορκία του 1480 (από τους Τούρκους) και το σεισμό του 1481 υπέστη ζημιές και ανοικοδομήθηκε από τον Μ. D’ Aubusson, που την ενίσχυσε με το νέο ισχυρό συγκρότημα που το περιβάλλει.

Από τα μέσα του 17ου αιώνα εγκαταστάθηκε στη στέγη του φάρος, λειτουργία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Από το 1998 άρχισαν οι εργασίες για την αποκατάστασή του και είναι επισκέψιμο σαν εργοτάξιο.

Το επιβλητικό φρούριο του Αγίου Νικολάου, στο οποίο καταλήγει ο μόλος, εδράζεται σε φυσική διαπλάτυνση της ξηράς σε βράχο, επί του οποίου διακρίνονται ίχνη συστηματικής λατόμευσης, κατά πάσα πιθανότητα της μεσαιωνικής περιόδου. Η πληθώρα μαρμάρινων μελών που συναντώνται σκόρπια στους χοίρους του μεσαιωνικού φρουρίου ή ενταγμένα ως δομικά στοιχεία του σε δεύτερη χρήση, αποδίδεται σε παλαιότερη ελληνιστική κατασκευή, άγνωστου μέχρι σήμερα προορισμού. Μέχρι το 1464 εκεί υπήρχε μόνο μία εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο, η οποία αναφέρεται ήδη το 1394 και απεικονίζεται σε μικρογραφία του Buondelmonti στο Liber Insularum το 1420 με την επιγραφή «Sanctus Nicolaus». Στην ανατολική παρειά του μόλου διατηρούνται μέχρι σήμερα τρεις ανεμόμυλοι.

Πηγές