Πανάρχαιο κάστρο που παρέμεινε σε χρήση, με διάφορες προσθήκες και τροποποιήσεις, μέχρι τον 10ο αιώνα μ.Χ.

Ιστορία

Πρόκειται για την αρχαία ακρόπολη της Αίγινας στην άκρα της Κολώνας στη δυτική ακτή του νησιού, λίγο πιο βόρεια από την πόλη της Αίγινας.

Ας σημειωθεί ότι στο ψηλότερο σημείο της Κολώνας υπήρχε ο περίπτερος ναός του Απόλλωνα, κατάλοιπο του οποίου είναι η χαρακτηριστική κολώνα που ονοματοδότησε τον χώρο.

Το μέρος ήταν οχυρωμένο τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα π.Χ. ενώ υπήρχε εκεί πρωτοελλαδικός οικισμός ήδη από τα μέσα της 3ης χιλιετηρίδας π.Χ. (γι’ αυτό και στους τουριστικούς οδηγούς ο χώρος χαρακτηρίζεται ως προϊστορικός οικισμός).
Κατά την αρχαιότητα ήταν μια πολυάνθρωπη πόλη, σπουδαίο εμπορικό λιμάνι και το κέντρο της Αίγινας που ήταν από τα πιο ισχυρά και πλούσια κράτη της αρχαίας Ελλάδας πριν από τον Πελοποννησιακό πόλεμο.

Το 458 π.Χ. οι Αθηναίοι πολιόρκησαν και κατέλαβαν την Αίγινα και τότε κατέστρεψαν μεγάλο μέρος των αρχαίων τειχών.

Στα χρόνια που ακολούθησαν η Αίγινα παρήκμασε και έχασε την παλιά της δόξα περνώντας διαδοχικά στους Αιτωλούς, τους Περγαμηνούς (δηλ. της Ελληνιστικής Περγάμου της Μ.Ασίας) και τους Ρωμαίους. Ειδικά κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, η παρακμή της ήταν πλήρης. Σύμφωνα με τον Παυσανία που πέρασε από το νησί το 150 μ.Χ., στην Αίγινα δεν υπήρχε πια τίποτα αξιόλογο ενώ το ιστορικό λιμάνι είχε καταστραφεί λόγω επιχωματώσεων.

Αυτή η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται κατά την υστερορωμαϊκή περίοδο, όταν λόγω των επιδρομών διαφόρων βαρβαρικών φύλων, όπως οι Έρουλοι και οι Γότθοι, μεγάλοι πληθυσμοί από την Πελοπόννησο αναζήτησαν καταφύγιο στην Αίγινα.

Η αύξηση του πληθυσμού οδήγησε σε ανάπτυξη του εμπορίου και η Αίγινα αναγεννήθηκε. Από το 400 μ.Χ. το λιμάνι άρχισε να ξαναζωντανεύει και τότε πρέπει να ενισχύθηκαν οι οχυρώσεις της αρχαίας ακρόπολης.

Η Αίγινα γνώρισε μια περίοδο ανάπτυξης η οποία τερματίστηκε όταν άρχισαν οι επιδρομές των Σαρακηνών που από τον 7ο αιώνα έγιναν η νέα μάστιγα του Αιγαίου. Οι επιδρομές αυτές ανάγκασαν του Αιγινήτες να μετακινηθούν σταδιακά προς το εσωτερικό του νησιού και έτσι η Παλιαχώρα έγινε το νέο κέντρο του νησιού.
Σύμφωνα με τον Ν.Μουτσόπουλο, η μεταφορά της πρωτεύουσας της Αίγινας στο λόφο της Παλιαχώρας έγινε τον 9ο μ.Χ. αιώνα, μετά από επιδρομή Σαρακηνών που κατέστρεψαν το Λυγουριό και την Αττική.
Μετά από αυτό, φαίνεται πως η αρχαία οχύρωση στην Κολώνα εγκαταλείφτηκε οριστικά περί τον 10ο αιώνα.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Οι μεγάλοι ογκόλιθοι που αποτελούσαν το αρχαίο τείχος κυριαρχούν στην οχύρωση. Επιπλέον, σε πολλά σημεία, συνήθως πάνω από τους αρχαίους δόμους, είναι ορατή η λιθοδομή από ημικατεργασμένους λίθους και με χρήση κονιάματος, τεχνική που είναι χαρακτηριστική της Βυζαντινής περιόδου.

Πηγές