Σε βραχώδες ύψωμα στα νοτιοδυτικά του όρους Οκτωνιά, στη μέση της διαδρομής Αυλωναρίου - Οκτωνιάς, βρίσκεται το βυζαντινό και φραγκικό φρούριο, το Ποτίρι.

Το κάστρο κτίστηκε στα βυζαντινά χρόνια και διατηρήθηκε μέχρι την τουρκοκρατία, οπότε εγκαταλείφθηκε. Σήμερα σώζονται πολύ λίγα πράγματα από το κάστρο.

Ιστορία

Στο σημείο υπήρχε κάστρο από τα Βυζαντινά χρόνια. Το 1205 η περιοχή και το κάστρο κατελήφθη από τους Φράγκους οι οποίοι το ενίσχυσαν.

Η κυριαρχία τους αμφισβητήθηκε σοβαρά από τον ιππότη Λικάριο (Ικάριος κατά τους Βυζαντινούς), ο οποίος είχε γεννηθεί στην Κάρυστο από Λομβαρδό πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Ο φιλόδοξος και εκδικητικός Λικάριος, επειδή οι Φράγκοι ευγενείς είχαν ακυρώσει το γάμο του με τη Φελίζα, μια χήρα ανώτερης τάξης, είχε αποσυρθεί σε ένα φρούριο στο Κάβο Ντόρο, με την επωνυμία "Ανεμοπύλαι", το οποίο επισκεύασε και έκανε ορμητήριό του. Δοθείσης ευκαιρίας, τέθηκε στην υπηρεσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου και στράφηκε εναντίον των Φράγκων.

Το 1272/1273 ο Λικάριος επικεφαλής μιας Βυζαντινής δύναμης και με τη βοήθεια Γενοβέζων αλλά και του ελληνικού πληθυσμού, άρχισε επιδρομές εναντίον των φράγκικων κτήσεων, και σύντομα έπεσαν στα χέρια του πολλά κάστρα. Μεταξύ ατών και το κάστρο Ποτίρι.

Οι Φράγκοι του νησιού ζήτησαν βοήθεια από το Πριγκιπάτο της Αχαΐας και από τους Ανδεγαυούς του βασιλείου της Σικελίας. Η παρέμβαση αυτή πέτυχε την ανακατάληψη των κάστρων. Μαζί με αυτά και το Ποτίρι.

Μετά τη ναυμαχία της Δημητριάδας το 1276 όμως ο Λικάριος επανήλθε και ανακατέλαβε όλα τα κάστρα της Εύβοιας εκτός από τη Χαλκίδα.

Στη συνέχεια σημείωσε και άλλες νίκες εναντίον των Φράγκων και το 1280 μετέβη εν δόξει και τιμή στην Κωνσταντινούπολη. Από τότε όμως δεν ξανακούστηκε.

Οι Φράγκοι οργανώθηκαν και τελικά μέχρι το 1296 κατάφεραν να διώξουν όλες τις Βυζαντινές φρουρές από το νησί και ξανάγιναν κυρίαρχοι της Εύβοιας.

Το 1470, με την άλωση της Χαλκίδας, η Εύβοια έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Επί Τουρκοκρατίας το Ποτίρι δεν χρησιμοποιήθηκε και εγκαταλείφθηκε.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Σήμερα σώζονται τείχη, ερείπια δεξαμενών, τοίχοι σπιτιών, το εξωτερικό τείχος του κάστρου σε πολλά μέρη, καθώς και ένας τοίχος μισογκρεμισμένου πύργου στην ανατολική πλευρά.

Το σχήμα του περίβολου του είναι μακρόστενο και ακανόνιστο, μήκους 47 μέτρων περίπου και πλάτους 25 μέτρων.

Στο ψηλότερο μέρος του βράχου σώζεται το μισό της δεξαμενής, που ήταν ασβεστόκτιστη και επαλειμμένη με κορασάνι.

Μέσα στο κάστρο σώζεται η εκκλησία της Παναγίας, βυζαντινή, η οποία ερημώθηκε κατά τη φραγκοκρατία.

Πηγές