Τα λιγοστά ερείπια ενός οχυρού που υπήρξε Μακεδονικό φρούριο και χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια καθ’ όλη τη μεσαιωνική περίοδο μέχρι την κατάκτηση από τους Τούρκους, οπότε καταστράφηκε.

Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Τα υπολείμματα του φρουρίου βρίσκονται στο ύψωμα Κάλε πάνω από τη λίμνη Πετρών. Η ονομασία «Κάλε» οφείλεται προφανώς στην ύπαρξη του φρουρίου.

Ιστορία

Ο αρχαιολόγος Αντώνης Κεραμόπουλος, ο οποίος ερεύνησε το χώρο στις αρχές της δεκαετίας του ’30, υποστήριξε ότι το Κάλε υπήρξε αρχικά αρχαίο Μακεδονικό φρούριο που επιδιορθώθηκε επί Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα μ.Χ..

Δεν είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες για την ιστορία του φρουρίου. Χρησιμοποιήθηκε σαν φρούριο και πιθανόν ως οικισμός από τους Βυζαντινούς. Περί τον 10ο αιώνα πρέπει να έπεσε για αρκετές δεκαετίες στα χέρια των Βουλγάρων. Τον 13ο αιώνα (μετά το 1218-1219) ανήκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου όπως όλη η Δυτική Μακεδονία. Στα μέσα του 14ου αιώνα κατελήφθη από τους Σέρβους του Στέφανου Δουσαν.

Εικάζεται ότι αυτό είναι το κάστρο που αναφέρεται από τον Ιωάννη Σκυλίτση ως κάστρο της πόλης Πετρίσκος. Ο Πετρίσκος ταυτίζεται μάλλον με τις Πέτρες (η σλαβική ονομασία του χωριού είναι Πέταρσκο)
Αν είναι έτσι, εδώ δολοφονήθηκε το 1015 ο γιος του τσάρου Σαμουήλ και διάδοχος του Βουλγαρικού θρόνου Γαβριήλ Ράντομιρ (ελληνιστί, Ρωμανός) από τον εξάδελφό του Βλαντισλάβ (ή Βλαδισθλάβος κατά τον Σκυλίτση), κατά τη διάρκεια κυνηγιού στην περιοχή της λίμνης των Πετρών. Για τη ιστορία, μετά από το φόνο, ο Βλαντισλάβ έγινε Τσάρος των Βουλγάρων. (Σκοτώθηκε το 1018 στο Δυρράχιο, οπότε οι Βούλγαροι υπέκυψαν οριστικά στον Βασίλειο Β’ Βουλγαροκτόνο).

Οι Τούρκοι όταν κατέλαβαν την περιοχή στα μέσα του 15ου αιώνα (ή ίσως νωρίτερα, το 1385-1386 ) κατέστρεψαν όλα τα κάστρα (συμπεριλαμβανομένου του κάστρου του Χλερηνού, δηλαδή της Φλώρινας). Η σχεδόν ολική καταστροφή του φρουρίου των Πετρών θα πρέπει μάλλον να αποδοθεί σε εκείνη την περίοδο.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Τα ερείπια των κτισμάτων που υπάρχουν σήμερα χρονολογούνται στη βυζαντινή περίοδο. Το καλύτερο σωζόμενο κτίσμα είναι τρίκλιτη βασιλική , η οποία ενδεχομένως εξυπηρετούσε τις θρησκευτικές ανάγκες της φρουράς του κάστρου. Το μέγεθος του ναού (12,30 x 13,70 μ.), οι κτιστές πεσσοτοιχίες, καθώς και οι μέθοδοι κατασκευής υποδεικνύουν ότι η εκκλησία πιθανόν να ήταν το καθολικό μονής αρχαιότερης του 11ου αιώνα.

Το ύψωμα είναι διάσπαρτο και με άλλα ερείπια, η χρήση των οποίων δεν έχει προσδιοριστεί. Το περιβάλλον τείχος είναι ακόμα ορατό σε πολλά σημεία, αλλά τα σωζόμενα τμήματα έχουν χαμηλό ύψος.

Η δορυφορική εικόνα του φρουρίου δείχνει περίμετρο της εξωτερικής οχύρωσης 700 μέτρα. Το εμβαδόν του οχυρού είναι 25 στρέμματα.

Πηγές