Ο λεγόμενος «πύργος της Κορομηλιάς» είναι καστροσπηλιά. Πρόκειται δηλαδή για σπηλαιοβάραθρο, η είσοδος του οποίου προστατεύεται από οχύρωση. Ήταν σκήτη η οποία ανήκε στην κατεστραμμένη Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών που βρισκόταν λίγο πιο πάνω.

Ιστορία

Στα βόρεια του χωριού της Κορομηλιάς (παλιό όνομα «Σλίβενη»), 9 χιλιόμετρα από την Καστοριά, αρχίζει ένα φαράγγι μήκους 2 χιλιομέτρων περίπου, που το διατρέχει ο ποταμός Λαδοπόταμος. Στις βραχώδεις πλαγιές αυτού του εκπληκτικού φαραγγιού υπάρχουν πολλές σπηλιές και σπηλαιοβάραθρα («έγκοιλα»). Φαίνεται πως κατά τη Βυζαντινή περίοδο οι σπηλιές αυτές ήταν σκήτες και ασκηταριά μοναχών. Μια από αυτές τις σκήτες, στο τέλος του φαραγγιού, 2,5-3 χιλιόμετρα βόρεια από την Κορομηλιά, ήταν η συγκεκριμένη σκήτη με τον πύργο.

Η Μονή Ταξιαρχών, στην οποία ανήκε ο πύργος, δεν ξέρουμε πότε ιδρύθηκε. Πιθανότατα ιδρύθηκε κατά τη Βυζαντινή περίοδο, πολύ πριν την Τουρκοκρατία. Το μοναστήρι ήταν πολύ κοντά σε έναν μεγάλο Βυζαντινό οχυρωμένο οικισμό, το «Κάστρο της Κορομηλιάς» . Ο οικισμός αυτός ήταν σχετικά μεγάλος (20 στρέμματα περίπου) και βρισκόταν στη θέση Αρματωλός, σε ένα πλάτωμα πάνω από μια απότομη στροφή του σημερινού Περιφερειακού Δρόμου Καστοριάς.

Ο πύργος της παρούσας σελίδας βρίσκεται λίγο κάτω από το πλάτωμα του οικισμού, ανάμεσα στα βράχια του φαραγγιού, 100 μέτρα πιο πάνω από την κοίτη του Λαδοπόταμου.
Σημειωτέον ότι το κάστρο της Κορομηλιάς δεν συμπεριλαμβάνεται στον Καστρολόγο επειδή δεν σώζεται σχεδόν τίποτα. Η θέση όμως είναι σίγουρη.

Το σημείο είναι κομβικής σημασίας γιατί επιτηρούσε μια σημαντική διαδρομή από τη Βόρειο Ήπειρο προς τη Μακεδονία. Η στρατηγική σημασία της θέσης πάντως αφορά περισσότερο το κάστρο της Κορομηλιάς και όχι τον συγκεκριμένο πύργο ο σκοπός του οποίου ήταν η προστασία των μοναχών που κατέφευγαν στην σπηλιά σε περίπτωση κινδύνου και εχθρικών επιδρομών.

Ο πύργος δεν αποκλείεται να ήταν μέρος της οχύρωσης του Κάστρου της Κορομηλιάς, αλλά το πιο πιθανό είναι να ανήκε εξαρχής στο μοναστήρι και μάλιστα πρέπει να δημιουργήθηκε μετά την καταστροφή του οικισμού (που δεν ξέρουμε πότε επήλθε, ίσως κατά τον 10ο ή 11ο αιώνα στον πόλεμο με τους Βουλγάρους).

Η Μονή Ταξιαρχών της Σλίβενης καταστράφηκε το 1716, όταν συμμορία Τουρκαλβανών επιτέθηκε στο μοναστήρι, το λεηλάτησε και το έκαψε. Κάποιοι μοναχοί γλύτωσαν τότε καταφεύγοντας στον συγκεκριμένο πύργο της Κορομηλιάς. Αργότερα οι μοναχοί αυτοί χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και ίδρυσαν τα γειτονικά μοναστήρια του Αγίου Νικολάου Κορομηλιάς, της Αγίας Παρασκευής Δενδροχωρίου, και των Εισοδίων της Θεοτόκου Βατοχωρίου.

Από το 1716 η σκήτη ανήκε στο «καινούργιο» μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Κορομηλιάς. Αυτή η περίοδος τελείωσε το 1905 όταν η μονή Αγίου Νικολάου καταστράφηκε από Βούλγαρους κομιτατζήδες οι οποίοι σκότωσαν τον ηγούμενο Άνθιμο Γιοβανόπουλο και έναν μοναχό.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος της Κορομηλιάς είναι μια οχύρωση μπροστά από σπήλαιο, σε απροσπέλαστο σημείο, στο κέντρο ενός συμπλέγματος βράχων κάτω από τον επαρχιακό δρόμο «Περιφερειακή Οδός Καστοριάς» και πάνω από το φαράγγι του Λαδοπόταμου, στο σημείο όπου το φαράγγι τελειώνει.

Το άνοιγμα της σπηλιάς έχει ύψος 15 μέτρα και πλάτος 20 μέτρα περίπου που οδηγεί σε έναν χώρο με απροσδιόριστο βάθος. Το άνοιγμα προστατεύεται από ένα μεγάλο τείχος με κάτοψη σχήματος Γ, ύψους 10 μ. και συνολικού μήκους 15 μ. περίπου. Στην αρχική του μορφή πρέπει να κάλυπτε κατά πλάτος πλήρως το άνοιγμα της σπηλιάς, αλλά αυτό δεν συμβαίνει σήμερα. Φαίνεται πως ένα μεγάλο τμήμα του έχει γκρεμιστεί. Διακρίνονται δύο παράθυρα στο τείχος, εκ των οποίων το ένα έχει χτιστεί. Διακρίνονται επίσης οπές για τις ξυλοδεσιές που στήριζαν τους ορόφους.

Σύμφωνα με διηγήσεις ντόπιων που αφηγούνται ιστορίες για παλιότερες επισκέψεις στον πύργο προπολεμικά (το σημείο είναι πολύ δύσκολο), οι παλιοί επισκέπτες είχαν δει στο εσωτερικό της σπηλιάς έναν ναό με την Αγία Τράπεζα, χτιστό τέμπλο, τοιχογραφίες, στασίδια κλ.π. Επίσης είχαν βρεθεί και παλιά βιβλία και κειμήλια τα οποία έχουν χαθεί.

Πηγές