Πύργος ή πυργοκατοικία επάνω στο δρόμο που οδηγεί στη Μονή Προυσού από νοτιοδυτικά.

Υπάρχει παρόμοιος πύργος και στο δρόμο από τα ανατολικά. Είναι προφανές ότι οι δύο πύργοι ήταν μέρος του μοναστηριού και ο βασικός ρόλος ύπαρξής τους ήταν η αμυντική προστασία της μονής. Επιπλέον, πρέπει να χρησιμοποιήθηκαν και σαν τόπος διαμονής μοναχών ή λαϊκών ή, ίσως, και επισκεπτών της μονής.

Το Όνομα του Κάστρου

Η ονομασία που έχει επικρατήσει για τους δύο εξωτερικούς πύργους πάνω από τη Μονή Προυσού είναι «Πύργοι Καραϊσκάκη», επειδή ο ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης Γεώργιος Καραϊσκάκης έμενε κατά περιόδους στο μοναστήρι εγκαθιστώντας μερικούς από τους άντρες του στους δύο πύργους. Οι πύργοι όμως προϋπήρχαν.

Η ασημένια εσθήτα στη θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς της Προυσιώτισας ήταν δωρεά του Καραϊσκάκη.

Ιστορία

Η Ιερά Μονή Προυσού ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα και η αρχική της ονομασία ήταν «Μονή Πυρσού». Το 1587 το καθολικό καταστράφηκε από πυρκαγιά. Ξανακτίστηκε αμέσως μετά. Τότε, περί το 1600, φιλοτεχνήθηκε και η εικόνα της Παναγίας.

Στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα λειτούργησε εδώ η περίφημη Σχολή των Γραμμάτων της Ρούμελης. Κατά την περίοδο της επανάστασης του 1821 διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ως καταφύγιο και ορμητήριο των αγωνιστών της περιοχής. Μεγάλο μέρος της Μονής κάηκε από τους Γερμανούς στις 16 Αυγούστου του 1944.

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς κτίστηκαν οι δύο πύργοι Καραϊσκάκη. Το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για κατασκευές του 18ου αιώνα.

Με την ΥΑ ΥΠΠΕ/Β1/Φ32/39143/1437/21-6-1979 - ΦΕΚ 672/Β/13-8-1979 οι δύο πύργοι χαρακτηρίστηκαν διατηρητέα μνημεία. Στο σκεπτικό της απόφασης αναφέρεται ότι:
«Χαρακτηρίζουμε τους δύο Πύργους τους γνωστούς ως “Πύργους του Καραϊσκάκη” στην Ευρυτανία, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στη Μονή Προυσσού και χρονολογούνται από την εποχή της Τουρκοκρατίας ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία γιατί αποτελούν ιστορικό τεκμήριο όχι μόνον για την περιοχή αλλά όλη τη χώρα.»