Πυργοειδές κτίριο που στον Καστρολόγο πιστεύουμε είναι παλιός φράγκικος πύργος που έχει υποστεί εκτεταμένες τροποποιήσεις (χωρίς όμως να γκρεμιστεί η παλιά κατασκευή).

Ο πύργος είναι ο υπ’ αριθμόν 17 στη μελέτη του Langdon που καταγράφει τους Μεσαιωνικούς πύργους (Mortared Towers) της Αττικής.

Ιστορία

O πύργος βρίσκεται μέσα στο παλιό κτήμα Μπενάκη. Στο κτήμα υπάρχουν τουλάχιστον δύο ακόμα κτίρια —σχετικά πιο επιβλητικά— που χαρακτηρίζονται επίσης ως «πύργοι» αλλά πρόκειται μάλλον για κατασκευές του τέλους του 19ου ή των αρχών του 20ου αιώνα, και δεν θα μας απασχολήσουν στον Καστρολόγο.

Το κτήμα Μπενάκη είναι ιδιοκτησία του μουσείου Μπενάκη. Μέχρι το 1830 ανήκε στον Ομέρ πασά ο οποίος με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους και την οργανωμένη, σύμφωνα με τις συνθήκες, αποχώρηση των Τούρκων ιδιοκτητών, το πούλησε στον Αλέξανδρο Καντακουζηνό. Από αυτόν το κτήμα πέρασε στην κόρη του και στον σύζυγό της Σκαρλάτο Σούτσο.

Οι κληρονόμοι του Σούτσου, το 1911, πούλησαν το κτήμα στον Εμμανουήλ Μπενάκη, πάμπλουτο επιχειρηματία και Υπουργό Εθνικής Οικονομίας του Βενιζέλου, ο οποίος αγόρασε 30.000 στρέμματα αντί 450.000 δραχμών. Από το 1933 το κτήμα το είχε ο γιος του, ο Αντώνης Μπενάκης, (ο γνωστός Τρελλαντώνης της Π.Δέλτα και ο ιδρυτής του Μουσείου Μπενάκη). Επί των ημερών του το κτήμα γνώρισε τις καλύτερές του μέρες. Ο Αντώνιος Μπενάκης πέθανε το 1954, και ο κληρονόμος του πέθανε κι αυτός το 1962 κληροδοτώντας το κτήμα στο μουσείο Μπενάκη. Από τότε το κτήμα και οι εγκαταστάσεις του αφέθηκαν να ρημάξουν.

Για να επιστρέψουμε στα περί του πύργου, ερευνητές του 19ου αιώνα αναφέρουν μέσα στο κτήμα Σούτσου την ύπαρξη μεσαιωνικού πύργου, ο οποίος έστεκε σε καλή κατάσταση στο κέντρο ενός τετραγώνου που σχημάτιζαν άλλα βοηθητικά κτίρια του κτήματος και χρησίμευε σαν αποθήκη γεωργικών προϊόντων.

Κατά πάσα πιθανότητα εκείνος ο πύργος επιβίωσε δεχόμενος πολλές τροποποιήσεις και είναι ο συγκεκριμένος πύργος που παρουσιάζεται εδώ, η τελευταία χρήση του οποίου ήταν περιστερώνας.

Αυτός ο πύργος-περιστερώνας είναι στο κέντρο περίπου του κτήματος περιστοιχιζόμενος από τα ερείπια άλλων λειτουργικών κτιρίων που είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση παρόλο που είναι νεώτερα.

Τα στοιχεία που συνηγορούν σε αυτήν την υπόθεση είναι:
—η απουσία άλλων ιχνών του πύργου που είχε παρατηρηθεί τον 19ο αιώνα
—η θέση, που αντιστοιχεί περίπου στις αναφορές του 19ου αιώνα
—το είδος της (ισχυρής) αργιλολιθοδομής, που δεν ταιριάζει σε κατασκευή του 19ου αι. αλλά σε πολύ παλαιότερη
—το σχήμα, οι διαστάσεις και το ύψος που μοιάζουν με άλλους μεσαιωνικούς πύργους της Αττικής
—η ασυνήθιστα ισχυρή και μεγάλου πάχους τοιχοποιία που δεν ταιριάζει σε αποθήκη σιτηρών (ούτε σε περιστερώνα).

Πηγές