Στο ύψωμα «Σκοποί», 5 χιλιόμετρα νότια από τη Χώρα Αμοργού και με θέα προς όλη τη νότια ακτή του νησιού βρίσκεται αυτό το άγνωστο κτίσμα που χαρακτηρίζεται από διαδικτυακές πηγές ως «φρούριο» ή «βενετσιάνικος πύργος» και τοποθετείται χρονικά στην περίοδο της ενετοκρατίας (13ος-16ος αι.)

Λίγο πιο κάτω βρίσκεται το μετόχι του Αγίου Γεωργίου του Βαρσαμίτη ή Βαλσαμίτη. Επίσης, κοντά στο φρούριο βρίσκεται εν μέσω εγκαταλειμμένου μικρού οικισμού ένας άλλος ναός, ο «Αϊ Γιώργης Βαρσαμίτης ο Παλιός» με λιγοστές βυζαντινές αγιογραφίες.

Δεν έχουμε πληροφορίες για το κτίσμα. Αυτό που συνηγορεί στην υπόθεση ότι ήταν φρούριο είναι η προσεγμένη και ενισχυμένη για τα δεδομένα της εποχής κατασκευή και το γεγονός ότι δεν φαίνεται να ήταν κατοικία. Μάλλον ήταν καταφύγιο με δεξαμενή και αποθηκευτικούς χώρους (για σοδειές και ζώα) και με στοιχειώδη οχύρωση για προστασία από πειρατικές επιδρομές. Επίσης, λόγω θέσης, ίσως έπαιζε και το ρόλο βίγλας για τη νότια ακτή του νησιού.

Όσον αφορά τη χρονολόγηση, το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για κατασκευή του 14ου ή 15ου αιώνα.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος έχει ορθογώνια κάτοψη με διαστάσεις 15✖13μ. και συνολικό εμβαδόν 220 τ.μ. Διατηρείται το υπόγειο και το ισόγειό του, ενώ διέθετε και επιπλέον ορόφους που δεν σώζονται.
Δεν διατηρείται η είσοδός του, ενώ τα μοναδικά ανοίγματα είναι οι τοξοθυρίδες.

Το υπόγειο έχει θολωτή οροφή και φθάνει τα 4μ. σε ύψος, και θα πρέπει να λειτουργούσε ως κινστέρνα συλλογής των όμβριων υδάτων. Το ισόγειο διαιρείται σε τρεις επιμέρους χώρους, οι οποίοι καλύπτονται με εγκάρσια τόξα. Από τον μεσαίο χώρο ξεκινούσε κτιστό κλιμακοστάσιο ανόδου για την πρόσβαση στον επάνω όροφο.
Οι τοίχοι του πύργου φτάνουν σε πάχος το 1μ. και είναι κατασκευασμένοι από αργούς λίθους σε οριζόντιες ζώνες, δίχως την παρεμβολή πλίνθων, ενώ υπάρχει ευρεία χρήση ασβεστοκονιάματος ως συνδετικό υλικό.

Παράλληλες Ιστορίες

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου είναι ανακατασκευή βυζαντινού ναού που είχε κτιστεί στη θέση ειδωλολατρικού ναού. Εκεί λειτουργούσε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα υδρομαντείο (!), το οποίο ήταν πολύ δημοφιλές μεταξύ των παλιών Αμοργιανών.

Πηγές