Ένα χιλιόμετρο πάνω από την Πλαγιά Αιτωλοακαρνανίας και απέναντι από τη Λευκάδα σε ένα χαμηλό ύψωμα υπάρχει το κάστρο του Αγίου Γεωργίου.

Το κάστρο είναι εντυπωσιακό από μακριά, δίδυμο του γειτονικού κάστρου της Περατιάς (του Γρίβα) και χτίστηκε την ίδια περίοδο.

Ιστορία

Στις αρχές του 19ου αιώνα, η τουρκοκρατούμενη βορειοανατολική Αιτωλοακαρνανία βρέθηκε στο στόχαστρο του Αλή Πασά, που θέλησε να τη χρησιμοποιήσει ως ορμητήριο για τη ατελέσφορη, τελικώς, επιχείρηση κατά της Λευκάδας το 1807. Κατάλοιπα αυτής της περιόδου είναι τα δύο κάστρα, που έκτισε ο περιβόητος πασάς: του Αγίου Γεωργίου στην Πλαγιά και το κάστρο του Τεκέ (ή του Γρίβα) στη Περατιά. Και τα δύο κάστρα χτίστηκαν το 1806 με 1807.

Αυτά τα έργα, όπως και πολλά άλλα κάστρα που έκτισε ο Αλή πασάς, κτίστηκαν με σχεδιασμό και επίβλεψη Γάλλων μηχανικών και κυρίως του συνταγματάρχη Guillaume de Vaudoncourt.

Ειδικά στο κάστρο της Πλαγιάς ο επιβλέπων ήταν ο Έλληνας ταγματάρχης στην υπηρεσία του Ναπολέοντα Νικόλαος Τσεσμελής, γνωστός και ως Χατζή-Νικόλας Παπάζογλου.

Η κατασκευή του κάστρου ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 1807 μετά από λίγους μόνο μήνες εργασιών και παρά το γεγονός ότι οι Ρώσοι βομβάρδιζαν συνεχώς το σημείο από τη Λευκάδα και από το οχυρό Αλέξανδρου, απέναντι, για να ματαιώσουν την ανέγερση.

Τον Ιούλιο του 1807 μετά από Γαλλορωσική συμφωνία τα Επτάνησα αποδόθηκαν στους Γάλλους και ο Αλή πασάς εγκατέλειψε τις βλέψεις του εναντίον της Λευκάδας. Το κάστρο της Πλαγιάς δεν του ήταν πλέον χρήσιμο.

Τον Μάιο του 1821, τα δύο οχυρά (της Περατιάς και της Πλαγιάς) πολιορκήθηκαν από τους Έλληνες υπό τον Γ.Τσόγκα που τελικά τα κατέλαβε.

Γύρω από το κάστρο της Πλαγιάς υπάρχουν τα λείψανα της οχύρωσης μιας αρχαίας πόλης, σχεδόν οκταπλάσιας σε έκταση από αυτή του νεώτερου φρουρίου. Η πόλη περιλάμβανε και ακρόπολη, η οποία βρισκόταν στην ανατολική άκρη της οχύρωσης, στο σημείο περίπου όπου σήμερα βρίσκεται το νεώτερο φρούριο. Το τείχος της είναι κτισμένο με το πολυγωνικό σύστημα δόμησης και χρονολογείται στον 5ο αι. π.Χ. Περιλαμβάνει 11 ορθογωνικούς πύργους και μια τουλάχιστον πύλη.

Η πόλη αυτή ταυτίζεται κατ΄ άλλους με την Ομηρική πόλη Νήρικο και κατ΄ άλλους με τη γνωστή από το Θουκυδίδη (2,30) πόλη Σόλλιο, η οποία παραδόθηκε από τους Αθηναίους στους Ακαρνάνες Παλαιρείς το 431 π.Χ. Πιθανότερη είναι η δεύτερη ταύτιση.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ένας υψηλός οχυρωματικός περίβολος πλάτους 2,5μ-3μ περικλείει μια αυλή ενισχυμένος στις 4 γωνίες με ισχυρούς προμαχώνες, από τους οποίους οι τρεις είναι κυκλικοί και ο ένας πολυγωνικός. Η εσωτερική αυλή έχει σχήμα ρόμβου με μέγιστο μήκος 150μ και μέγιστο πλάτος 75μ.

Αυτό το ασυνήθιστο ρομβοειδές σχήμα επελέγη μάλλον για να δίνει το οχυρό μικρότερο στόχο από δυτικά από όπου δεχόταν κανονιοβολισμούς κατά τη διάρκεια κατασκευής του. Η διάταξη του φρουρίου είναι τέτοια ώστε ο κύριος όγκος του να κρύβεται πίσω από τον δυτικό προμαχώνα σε σχέση με το οχυρό του Αλέξανδρου από όπου οι Ρώσοι έβαλαν. Γι’ αυτό ο δυτικός προμαχώνας είναι ο μεγαλύτερος, ο ισχυρότερος και ο μόνος πολυγωνικός.

H πύλη του κάστρου βρίσκεται στη λιγότερη εκτεθειμένη ανατολική πλευρά.

Στο κέντρο της εσωτερικής αυλής υπάρχει ένας τεράστιος βράχος θραύσματα του οποίου έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή των τειχών. Το κάστρο της Πλαγιάς είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που η εσωτερική αυλή δεν είναι επίπεδη και όχι πλήρως διαμορφωμένη.

Σε όλη την περίμετρο των τειχών έτρεχε ένας διάδρομος πλάτους 1 μέτρου που προστατευόταν από παραπέτο ύψους 1,20μ. Στο παραπέτο ανοίγονται κατά διαστήματα τυφεκιοθυρίδες σε ύψος 40 εκατοστών από τον περίδρομο.

Σημερινή Κατάσταση

Το κάστρο από μακριά φαίνεται να είναι σε καλή κατάσταση αλλά από μέσα έχει τα χάλια του. Μέχρι πρόσφατα (ίσως ακόμα) χρησιμοποιήθηκε σαν μαντρί…

Πηγές