Λιγοστά ερείπια φρουρίου στην πλαγιά του βουνού νοτιοδυτικά από το χωριό Κομνηνά Ξάνθης, με πολύ καλή θέα στην κοιλάδα του ποταμού Νέστου.

Ιστορία

Δεν υπάρχουν αναφορές από ιστορικές πηγές για φρούριο στα Κομνηνά. Επομένως δεν ξέρουμε τίποτα σίγουρο για την ιστορία του.

Πιστεύεται ότι αρχικά το φρούριο ήταν μία από τις οχυρώσεις που έκτισε ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β’ για να ελέγξει την περιοχή της Θράκης. Υποτίθεται, δηλαδή, ότι πρόκειται για μία από τις λεγόμενες «Θρακικές ακροπόλεις» των Μακεδόνων.

Όπως συνέβη με τα περισσότερα κάστρα αυτής της κατηγορίας, έχασε γρήγορα την στρατιωτική του χρησιμότητα και μάλλον εγκαταλείφθηκε αν και δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήθηκε περιστασιακά σαν καταφύγιο ή και για κατοίκηση.

Πολλούς αιώνες αργότερα, φαίνεται ότι το κάστρο επιδιορθώθηκε και χρησιμοποιήθηκε ξανά. Αυτό πιστεύεται ότι έγινε τον 11ο ή τον 12ο αιώνα. Άρα το κατάλοιπα της οχύρωσης που είναι σήμερα ορατά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «βυζαντινά».

Η υπόθεση για χρήση κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους στηρίζεται στη χρήση κονιάματος στην κατασκευή των καλύτερα σωζόμενων τμημάτων της οχύρωσης. Η τοποθέτηση στον 11ο-12ο αιώνα είναι ψιλοαυθαίρετη γιατί προκύπτει έμμεσα από ευρήματα (λίγα νομίσματα και κεραμικά) που βρέθηκαν σε άλλο σημείο, βόρεια του χωριού και κοντά στο ποτάμι, όπου βρισκόταν το βυζαντινό πόλισμα Νάστεια ή Νέστεια. Έτσι ελλείψει άλλων πληροφοριών, η επαναδραστηριοποίηση του κάστρου συνδέεται από τους ερευνητές με την ανίχνευση δραστηριότητας στην κατά τα άλλα άγνωστη Νέστεια. Προφανώς αυτός ο τραβηγμένος συσχετισμός δεν αφήνει περιθώρια για πολλές βεβαιότητες ως προς την ακριβή χρονολόγηση του κάστρου.

Έτσι, το μόνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι το κάστρο ήταν αρχαίο αλλά χρησιμοποιήθηκε για λίγο και κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Το κάστρο έχει σχεδόν τετράγωνη κάτοψη και καταλαμβάνει μια έκταση 4 περίπου στρεμμάτων. Διακρίνονται αρκετά τμήματα με ύψος 1 έως μέτρα. Μεγάλο μέρος κρύβεται από τη βλάστηση ενώ φαίνεται ότι ένα μέρος έχει καλυφθεί και από επιχωματώσεις (όντας στην πλαγιά).

Στη βορειοδυτική γωνία διακρίνονται τα ερείπια κυκλικού πύργου, ενώ στην ανατολική πρέπει να υπήρχε ένας τετράπλευρος πύργος, ενώ υπήρχαν επίσης δύο πύλες, μία στη βόρεια πλευρά και μία στη νότια πλευρά του φρουρίου.

Είναι ενδιαφέρον ότι 300μ. πιο ψηλά (και πιο νότια) από το Βυζαντινό κάστρο παρατηρούνται και άλλα ερείπια από άλλη οχύρωση που είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση και καλύπτουν μια έκταση 2-3 στρεμμάτων. Αυτό σημαίνει ότι το Βυζαντινό κάστρο είτε κατέλαβε μέρος μόνο της αρχαίας οχύρωσης είτε ότι κτίστηκε ανεξάρτητα από αυτήν, λίγο πιο κάτω.

Πηγές