Κατάλοιπα φράγκικου πύργου μέσα στο χωριό Αμπελάκια της Σαλαμίνας. H χρονολογία κατασκευής του δεν είναι ακριβώς γνωστή. Χτίστηκε κάποια στιγμή ανάμεσα στον 13ο και στον 16ο αιώνα. Θεωρούμε ότι το πιθανότερο είναι να κατασκευάστηκε τον 13ο αιώνα.

Ιστορία

Με την έναρξη της Φραγκοκρατίας, η Σαλαμίνα πέρασε στη δικαιοδοσία του Δουκάτου των Αθηνών. Το 1294, ο Δούκας των Αθηνών Γκυ Β' ντε Λα Ρος (1296-1317) παραχώρησε τη Σαλαμίνα σαν φέουδο στον Λομβαρδό Βονιφάτιο Ντα Βερόνα ο οποίος ήταν ήδη ηγεμόνας του ενός τριτημορίου της Εύβοιας και ένας από τους πιο επιφανείς Φράγκους ηγεμόνες εκείνης της περιόδου στην Ελλάδα.

Μετά η Σαλαμίνα πέρασε στα χέρια των Καταλανών (1311), των Βυζαντινών (1312) των Καταλανών ξανά (1350), των Φράγκων του οίκου Ατσαγιόλι (1388). Αργότερα το νησί πέρασε υπό τον έλεγχο των Βενετών (που βασικά κατείχαν την Πελοπόννησο) μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα αλλά η άμεση γειτνίαση με τους Οθωμανούς της Αττικής έκανε την άμυνα του νησιού προβληματική και ευάλωτη.

Οι Φράγκοι προκειμένου να ενισχύσουν την άμυνα του νησιού και να ελέγξουν τη ναυσιπλοΐα στην περιοχή, κατασκεύασαν τρεις πύργους-παρατηρητήριο ένας από τους οποίους ήταν ο συγκεκριμένος που είχε άμεση οπτική επαφή με τον πύργο που βρισκόταν στην απέναντι ακτή στο Κερατσίνι, τον «Κερατόπυργο». (Ο Κερατόπυργος δεν υπάρχει πια όπως δεν σώζονται και οι άλλοι δύο φράγκικοι πύργοι της Σαλαμίνας.)

Αργότερα γύρω από τον πύργο αυτό αναπτύχθηκε ο οικισμός των Αμπελακίων.

Οι ελάχιστες διαδικτυακές πηγές αναφέρουν τους πύργους στη Σαλαμίνα έχτισαν οι Ενετοί αλλά αυτό δεν φαίνεται και τόσο πιθανό. Οι Ενετοί δεν έδωσαν ποτέ μεγάλη σημασία στο νησί ενώ η τεχνοτροπία θυμίζει περισσότερο άλλους φράγκικους πύργους την Αττική του 13ου-14ου αιώνα παρά ενετική κατασκευή.

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία

Ο πύργος είναι ορθογώνιας κάτοψης, είναι όμοιος με τους πολύ καλύτερα διατηρημένους πύργους στην Βραυρώνα και στην Οινόη του Μαραθώνα , ενώ σαν οικοδομικό υλικό έχουν χρησιμοποιηθεί αργόλιθοι, κεραμικά στοιχεία σε συνδυασμό με αρχαίους ορθογώνιους λίθους των αρχαίων κτιρίων εκεί. Ο πύργος πρέπει να ήταν τριών ορόφων με επάλξεις.

Αυτό που σώζεται από τον πύργο σήμερα είναι η δυτική του πλευρά, σε ύψος περίπου τριών μέτρων. Οι άλλες πλευρές είναι γκρεμισμένες αλλά είναι εμφανές ότι η κάτοψη του πύργου ήταν ορθογώνιο.

Πηγές